Tytułem wstępu

Drogi Czytelniku!

Gdy minęło 35 lat od powołania pierwszego w Polsce „Międzyzakładowego Oddziału PTTK”, otrzymałeś okolicznościowe wydawnictwo „A to było tak…”, po to byś mógł przypomnieć sobie owe lata, lub – jeśli urodziłeś się trochę później – poznać dzieje Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Wraz ze „starzeniem się” Oddziału docierały do Ciebie kolejne aneksy do tamtego wydawnictwa.

Świętując ABRAHAMA (to panujący na Śląsku zwyczaj szczególnie uroczystego obchodzenia 50tych urodzin) – przygotowaliśmy kolejne wydawnictwo wspomnieniowe.

Dlaczego tytuł „Wiadomo Fabryczna”. W książeczce „A było to tak…” na jednej z ostatnich stron znajdował się tekst piosenki o takim właśnie tytule, opowiadającej o tym wszystkim, co w Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna było najlepsze. Ten sam cel ma tomik, który trzymasz w ręce. A w minionym 50-leciu było się czym chwalić. Chociaż – jak się przekonasz przeglądając to wydawnictwo – oprócz dni wielkiej chwały był i smutek i chwile, które chciałoby się pominąć milczeniem.

Niniejszą publikację tworzył grono osób mocno zmienione w stosunku do poprzedniego wydawnictwa.. Oparliśmy się jednak na treściach zawartych w tomiku „A było to tak…”, uzupełniając tamte treści o materiały przechowywane w archiwum Oddziału oraz znajdujące się w prywatnych zbiorach osób, które zechciały je nam udostępnić. Opieraliśmy się też na ustnych przekazach dotyczących wydarzeń z historii naszego Oddziału. Zdajemy sobie jednak sprawę, że pamięć ludzka jest ulotna, a materiały nie zawsze kompletne. Stąd pewnie i w tej książce zostały pominięte niektóre ważne fakty lub nazwiska ludzi zasłużonych dla całego Oddziału Wrocław Fabryczna lub poszczególnych jego ogniw. Jeśli Ty – Drogi Czytelniku, odnajdziesz w swej pamięci takie fakty lub nazwiska – napisz.

I. DZIEJE ODDZIAŁU

Idea powołania we Wrocławiu Oddziału PTTK, skupiającego Koła Zakładowe z większych zakładów pracy Dzielnicy Fabryczna, zrodziła się wśród aktywu turystycznego zgrupowanego wokół Zarządu Okręgu PTTK, Komitetów Kultury Fizycznej i Turystyki Województwa Wrocławskiego i Dzielnicy Fabryczna, a przede wszystkim Zakładowego Oddziału PTTK przy ELWRO.

To właśnie na konferencji sprawozdawczo – wyborczej tego Oddziału 14 kwietnia 1967 r. zgłoszono formalny wniosek o przekształceniu się w Międzyzakładowy Oddział PTTK. Zyskał on akceptację delegatów; podjęto odpowiednią uchwałę i wybrano Zarząd Oddziału w składzie: Witold Prelicz prezes, Jan Kaczmarz i Kazimierz Maczuga – wiceprezesi, Henryk Kubisz – sekretarz, Barbara Książek – skarbnik, Henryk Suder i Bogdan Majewski – członkowie Prezydium, Jerzy Markiewicz członek Zarządu. Do tego  Zarządu postanowiono dokooptować przedstawicieli zainteresowanych Kół PTTK z zakładów pracy dzielnicy.

Na tak przygotowanym gruncie, na dzień 30 maja 1967 r. do należącego do ELWRO  „Klubu Olimpijczyka” (Krupnicza 15) zwołana została konferencja inaugurująca powstanie nowego Oddziału. Uczestniczyli w niej przedstawiciele Kół PTTK z dwunastu zakładów: Dolnośląskiego Przedsiębiorstwa Robót Sanitarnych, Dolnośląskich Zakładów Wytwórczych Maszyn Elektrycznych DOLMEL, Elektronicznych Zakładów Naukowych, Fabryki Maszyn Rolniczych ARCHIMEDES, Fabryki Sprężarek WROFAS, Kolejowych Zakładów Zabezpieczenia Ruchu i Łączności, Państwowej Fabryki Wagonów PAFAWAG, Spółdzielni Pracy PALART, Wrocławskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych, Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego WSK 2, Zakładów Metalowych PILMET i Zakładów Mięsnych. Na konferencji idea utworzenia pierwszego w Polsce „Międzyzakładowego Oddziału PTTK”, przedstawiona przez prezesa Oddziału Witolda Prelicza, zyskała poparcie przedstawicieli zaproszonych Kół PTTK. Do składu Zarządu Oddziału dokooptowano jeszcze pięciu członków: Józefa Iwana (ARCHIMEDES), Władysława Mianowskiego (DOLMEL), Janusza Hilgerta (PILMET) oraz Jerzego Kruka i Kazimierza Mszycę (PAFAWAG). Dzień ten uznaje się za datę powstania Oddziału.

Decyzja o powołaniu Oddziału Międzyzakładowego zyskała poparcie Zarządu Okręgu PTTK, Dzielnicowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki, Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław Fabryczna, Ośrodka Sportu i Turystyki i… chyba także… PZPR. Poparcie, przynajmniej w początkowym okresie, przybierało formę materialną (lokal dla Biura Oddziału) i finansową (środki na sprzęt, dofinansowanie imprez turystycznych). Jednak i wówczas życie działaczy nie było sielanką. Zdarzały się przypadki „karania działaczy za nieposłuszeństwo”.

Pierwsza – tymczasowa siedziba Oddziału – mieściła się w Klubie ELWRO, lecz już w czerwcu 1968 r. Biuro Oddziału przeniesiono do lokalu w budynku Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław Fabryczna (Sukiennice 10 pokój 312).

Początek działalności zdominowały głównie sprawy organizacyjne. Z Oddziału Wrocławskiego PTTK przejęto jedenaście ogniw: osiem kół zakładowych – z Pafawagu, Dolmelu, Archimedesa, Pilmetu, Fabryki Urządzeń Mechanicznych, Hutmenu, Wrocławskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych, WSK, dwa szkolne koła – z ZSZ Pilmet i EZN oraz koło środowiskowe z Garnizonowego Klubu Oficerskiego.

Pod koniec 1967 r. powołano też pierwsze komisje statutowe: Kół i Oddziałów Zakładowych (istniała do 1983 r.), Krajoznawczą (do 1979), Turystyki Górskiej (do 1990), Turystyki Kolarskiej (do 1973), Turystyki Motorowej (do 1974), Turystyki Narciarskiej (do 1976), a także Koło Organizatorów Turystyki. W kolejnym roku powstaje Komisja Turystyki Kajakowej (działa do 1973 r.).

Powstają też nowe Koła zakładowe: w 1968 r. w Dolpimie, Zakładach Mięsnych, Transbudzie, Fadromie, Weltexie, w roku 1969 r. – w Bacutilu i Zakładach Garbarskich, a rok później w INCO.

Władze Oddziału w pierwszej kadencji stanowili głównie działacze z ELWRO, wśród których dominowała postać prezesa Witolda Prelicza – realizatora koncepcji powstania Oddziału. Była to niecodzienna osobowość – przede wszystkim turysta, krajoznawca, przewodnik i instruktor. To on, stojąc na czele Zarządu Oddziału znajdował chętnych do pracy społecznej i organizował wycieczki szkoleniowe dla uczestników licznych kursów organizatorów turystyki.

Międzyzakładowy Oddział PTTK przeżywa dynamiczny rozwój. Z informacji na I Zjazd Sprawozdawczy, który odbył się 19 lutego 1968 r. w Klubie ELWRO (Krupnicza 15) wynika, że Oddział zrzeszał blisko 1000 członków w 20 kołach zakładowych i szkolnych dzielnicy Fabryczna. W ciągu kilku miesięcy istnienia Oddziału zorganizowano bezpośrednio i poprzez Koła 321 wycieczek i innych imprez turystycznych dla 11 tysięcy osób.

W zamiarach inicjatorów powołania Międzyzakładowego Oddziału PTTK leżało zwiększenie aktywności zakładowych kół PTTK i ukierunkowanie ich działania na wspólną ze Związkami Zawodowymi organizację wypoczynku załóg zakładów pracy dzielnicy. Stało się jednak inaczej. To właśnie młodzież szkół średnich dzielnicy stała się uczestnikiem, a później realizatorem działalności programowej Oddziału. Młodzież dominowała, tworzyła koła i kluby, często konkurencyjne wobec siebie. Stanowiła też większość uczestników kursów i wycieczek szkoleniowych prowadzonych przez Witolda Prelicza i Waleriana Żukowskiego. Dla usprawnienia działalności, grupy młodych turystów

(„Felicjanie”, „Grzdyle” i „Szarotki”) łączą się w dniu 16 maja 1968 r. w Młodzieżowy Klub Turystyczny „Ślężanie”. Jednak zapał sporej liczba młodych działaczy pragnących realizować swoje pomysły i ambicje, prowadzi do podziałów: z MKT „Ślężanie” w grudniu 1969 r. wydziela się Klub Turystyki Młodzieżowej „Grzdyle”.

31.03.1969 r. w sali klubowej Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław Fabryczna (Sukiennice 9) odbywa się II Zjazd Sprawozdawczy Delegatów Międzyzakładowego Oddziału PTTK.

Dla usprawnienia przekazywania informacji przydatnych kołom i klubom, już w styczniu 1969 r.

Biuro Oddziału we współpracy z DRN Wrocław Fabryczna zaczęło wydawać w formie powielaczowej Biuletyn Informacyjny Oddziału. Jednak ze względu na zmiany w składzie Zarządu Oddziału oraz zmianę siedziby po roku zaprzestano jego wydawania. Ta forma kontaktu Zarządu i Biura Oddziału Wrocław Fabryczna z tworzącymi go kołami i klubami, na mocy Uchwały XVI Zjazdu Sprawozdawczo – Wyborczego powróciła w czerwcu 1997 r. Ukazujące się w miarę potrzeby wydawnictwo miało na celu informowanie członków i sympatyków PTTK zrzeszonych w ogniwach Oddziału o pracach, zadaniach i problemach Towarzystwa i Oddziału Wrocław Fabryczna oraz przekazywanie przydatnej turystom wiedzy. Było też swego rodzaju trybuną, z której koła i kluby mogły opowiadać o sobie i wypowiadać się w sprawach ważnych dla PTTK i własnego środowiska. Tym razem Biuletyn był wydawany przez 9 lat. Ostatni egzemplarz nosi numer 44 i datę: czerwiec 2006.

Kolejny – III Zjazd Sprawozdawczo – Wyborczy zwołany został na 23 marca 1970 r. do sali Miejskiego Biura Projektów (Oławska 2). Chwalono się na nim, że Oddział liczy 1736 członków PTTK zrzeszonych w 57 kołach i klubach z 15 zakładów pracy. Prezesem Oddziału został wówczas Władysław Mianowski.

18 kwietnia 1970 roku Oddział zyskuje większe, samodzielne lokum przy ul. Szczęśliwej 19. Nowa siedziba nie tylko zapewnia pomieszczenia dla Biura Oddziału i na cele szkoleniowe, ale pozwala na prowadzenie wypożyczalni sprzętu turystycznego.

Ten dynamiczny rozwój zostaje jednak powstrzymany. Na dzień 20 lutego 1971 r. zostaje zwołany Zjazd Delegatów Kół PTTK przy Pafawagu, na którym podjęta zostaje uchwała o wyodrębnieniu się z Międzyzakładowego Oddziału PTTK i utworzeniu własnego – Zakładowego Oddziału PTTK. W wyniku tej decyzji liczba członków w Międzyzakładowym Oddziale PTTK zmniejsza się o 245 osób.

Decyzja o utworzeniu Zakładowego Oddziału PTTK przy Pafawagu, wpłynęła na zmianę nazwy Międzyzakładowego Oddziału PTTK na Oddział Dzielnicowy PTTK Wrocław Fabryczna. Zmiany dokonano na IV Zjeździe Sprawozdawczym, zwołanym 15 marca 1971 r. do Sali Ławników w Piwnicy Świdnickiej. Uchwałą zjazdową powołano też komisje statutowe: opieki nad zabytkami, turystyki pieszej, turystyki górskiej, krajoznawczej i ochrony przyrody. Powodem szczególnej dumy jest fakt, że jeszcze w roku swego powstania Komisja Opieki nad Zabytkami, wspólnie z Komisją Zarządu Okręgu PTTK, obejmuje opieką zespół Parku Szczytnickiego, w tym także znajdujący się na terenie Parku szesnastowieczny modrzewiowy kościółek Św. Jana Nepomucena. W okresie późniejszym, działając już jako Klub Społecznych Opiekunów Zabytków, komisja ta organizuje wiele wystaw i przygotowuje liczne wydawnictwa poświęcone historii i ochronie zabytków. Za jedno z nich „Kronika historii kościółka w Parku Szczytnickim”, zdobywa I miejsce w I Krajowym Konkursie Prezentacji Dorobku Społecznych Opiekunów Zabytków (1980). I kolejne ważne wydarzenie tego roku – we współpracy z władzami oświatowymi 4 maja powołana zostaje Rada Opiekunów SKKT.

Następne Zjazdy Sprawozdawcze i Sprawozdawczo – Wyborcze Oddziału służyły ocenom efektów pracy, chwaleniu się osiągnięciami, wytyczaniu zadań na przyszłość i poszukiwaniu rozwiązań pozwalających na rozwój turystyki. Były sukcesy i radości, były też zdarzenia wywołujące zadumę, a nawet smutek. Zmieniały się władze Oddziału (listę prezesów Oddziału, Oddziałowej Komisji Rewizyjnej i Oddziałowego Sądu Koleżeńskiego znajdziecie Państwo w dalszej części wydawnictwa). Na V Zjeździe Sprawozdawczo – Wyborczym Delegatów ogniw Oddziału Dzielnicowego PTTK Wrocław Fabryczna zwołanym na 10 kwietnia 1972 r. do Klubu ZMS w Piwnicy Świdnickiej prezesem Oddziału ponownie zostaje Witold Prelicz. 11 września tegoż roku Biuro Oddziału zostaje przeniesione do lokalu przy ul. Wita Stwosza 15.

• Zjazd Sprawozdawczy odbył się 16 maja 1973 r. w Klubie Budowlanych (ul. Braniborska). W tymże roku, w ramach obchodów stulecia turystyki, za dotychczasową pracę Zarząd Okręgu wyróżnia Oddział „Dyplomem uznania”. Wtedy też 19 członków Oddziału zostało uhonorowanych Odznaką „100-lecia Zorganizowanej Turystyki w Polsce”, a za działalność i propagowanie turystyki wśród młodzieży Klub Turystyki Młodzieżowej „Grzdyle” wyróżniony zostaje Srebrną Honorową Odznaką PTTK. Radości przyćmiewa jednak smutek. 20 lipca umiera Witold Prelicz – jeden z inicjatorów powstania Oddziału i jego prezes. 6 listopada 1973 r. funkcję prezesa Oddziału przejmuje po nim Wacław Jarguliński. 10 grudnia 1973 r. – przy udziale przedstawiciela Wydziału Oświaty DRN Wrocław Fabryczna – w Technikum Chemicznym spotkali się opiekunowie SKKT. Na spotkaniu tym powołano nowy skład Rady Opiekunów SKKT.
• Zjazd Sprawozdawczo – Wyborczy zwołany został w świetlicy Administracji Domów Mieszkalnych (Łaciarska 31/33) w dniu 19 marca 1974 r. Prezesem Oddziału wybrano Władysława Mianowskiego. W tym samym roku chwałę Oddziałowi przyniosło zajęcie przez uczniów EZN Mera Elwro I miejsca na Ogólnopolskiej Olimpiadzie Wiedzy Krajoznawczej.

22 kwietnia 1975 r. w świetlicy ADM (Łaciarska 31/33) odbywa się kolejny – VIII Zjazd Sprawozdawczy.

Na IX Zjeździe Sprawozdawczo – Wyborczym, który odbył się 13 grudnia 1976 r. w sali Miejskiego Biura Projektów (Oławska 2) prezesem Oddziału ponownie został Władysław Mianowski.

Od samego początku władze Oddziału szukały możliwości pozyskiwania środków finansowych na prowadzenie działalności statutowej.

Jednym ze sposobów było prowadzenie Biura Obsługi Ruchu Turystycznego (BORT) Oddziału Dzielnicowego PTTK Wrocław Fabryczna. Z inicjatywą jego utworzenia w grudniu 1975 r. wystąpili Władysław Mianowski – prezes Oddziału i Jan Barć – główny księgowy. W oparciu o pozwolenie ZG PTTK z 13.04.1976 r. Biuro rozpoczęło działalność 1 października 1977 r., przez wiele lat przynosząc dochód, pozwalający na znaczące dofinansowywanie działalności programowej oraz imprez turystyki kwalifikowanej. Pierwszą jego siedzibą był lokal przy ul. Wita Stwosza 15 we Wrocławiu, w którym mieściło się Biuro Oddziału. Początkowo działalność BORT ograniczała się tylko do obsługi ruchu turystycznego i prowadzenia wypożyczalni sprzętu turystycznego. W latach następnych zatrudnienie fachowej obsady pozwoliło na rozszerzenie działalności BORT, dostosowując ją do potrzeb rynku. Działania BORT obejmowały więc organizację i akwizycję wczasów, wycieczek, obozów krajowych i zagranicznych, prowadzenie wypożyczalni sprzętu turystycznego (1976-1982) i kasy walutowej (19871992), sprzedaż artykułów różnych (1991-1992), usługi kserograficzne (1991-1998), sprzedaż wydawnictw turystycznych oraz biletów na przewozy międzynarodowe.

Kondycja finansowa Oddziału w roku 1986 pozwoliła na remont kapitalny lokalu przy ul. Wita Stwosza; BORT zyskał wówczas wygląd nowoczesnego biura turystycznego. Przy bezpośredniej obsłudze klientów w latach 1986 – 1992 zatrudnionych było 5 – 6 osób. Decyzja Urzędu Miasta spowodowała, że w grudniu 1996 r. BORT zostało pozbawione tego lokalu. W roku 1997 tymczasową siedzibą BORT stało się Biuro Oddziału przy ul. Kościuszki 13/5 na I piętrze. Z braku odpowiedniego lokalu zmniejszyła się liczba obsługiwanych klientów, co w konsekwencji spowodowało zmniejszenie obsady personalnej. W latach 1998 – 2001, na mocy porozumienia z Oddziałem PTTK Wrocław Krzyki, BORT zyskuje siedzibę w przejściu podziemnym na placu Dominikańskim. Traci ją jednak decyzją administracyjną (związaną z budową Galerii Dominikańskiej) z końcem roku 2001. BORT ponownie przenosi się do lokalu przy ul. Kościuszki 13/5. Nie była to jednak decyzja korzystna. Mieszczący się na piętrze, z dala od ciągów handlowych miasta lokal, nie przyciągał potencjalnej klienteli, wpływając na zmniejszenie obrotów handlowych. Na obroty handlowe niekorzystnie wpłynął też spadek zapotrzebowania na usługi turystyczne ze strony zakładów pracy i instytucji (ograniczenia w funduszach socjalnych). Znaczącym był także fakt, iż pomimo korzystnego wyroku sądowego nie dało się odzyskać kwoty 13 tysięcy złotych. Pieniądze te zostały wyłudzone przez Agencję Turystyczną „Avion”, która ogłosiła upadłość. Strat nie wyrównano nikomu z poszkodowanych. W sytuacji, gdy Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego generowało straty, Zarząd Oddziału podjął decyzję jego likwidacji z dniem 31 października 2002 r.

W latach 1983 – 1989 Oddział uzyskiwał też dochody ze świadczenia usług wysokościowych. W roku 1981 taternicy z Klubu Turystyki Górskiej „Grzdyle” wystąpili z inicjatywą wykonywania prac wysokościowych w celu uzyskania środków finansowych na organizację wypraw alpinistycznych i zakup sprzętu turystycznego. Inicjatorami byli: Janusz Listos, Roman Gibki i Jacek Skrzypczyński oraz Jan Barć. Działalność Klubu (turystyka górska, szkolenia wspinaczkowe, alpinizm) połączona z działalnością gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług wysokościowych zyskała poparcie Zarządu Oddziału. Oddział otrzymał zezwolenie Zarządu Głównego PTTK (28.07.1981) na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prac wysokościowych wykonywanych przez członków Klubu z uprawnieniami taternickimi. W 1983 r. Klub Turystyki Górskiej „Grzdyle” przekształcił się w Dolnośląski Klub Górski. Wtedy też powołany został Zakład Usług Wysokościowych „ALPINAR” przy Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna. Realizowane były zlecenia zakładów pracy z całego kraju na prace wysokościowe. Środki wypracowane przez zakład były przeznaczone na działalność programową Oddziału (rajdy, szkolenia, wypraw, zloty) i na zakup dwóch lokali. Zwiększały również obowiązujące w Towarzystwie odpisy: na Fundusz Pomocy Oddziałom i na Fundusz Schronisk Górskich. Dochody z działalności ALPINAR-u (ich apogeum miało miejsce w latach 1986-1987) pozwalały, na organizację wypraw trekkingowych poza granice kraju (Riła, Dolomity, Tatry Słowackie, Himalaje, góry Ameryki Północnej). Niestety zmiany systemowe i ekonomiczne na początku lat dziewięćdziesiątych, znacznie poszerzające wpływ rynku na dziedziny działalności PTTK ujemnie odbiły się na działalności gospodarczej Oddziału. Silna konkurencja, głównie ze strony byłych działaczy Dolnośląskiego Klubu Górskiego i  zmiana koniunktury, wymusiły ograniczenie działalności, a następnie likwidację Zakładu Usług Wysokościowych (31.07.1993).

Wróćmy jednak do chronologii. 15 listopada 1978 r. koła zakładowe ELWRO podejmują uchwałę o powołaniu Zakładowego Oddziału PTTK, tym samym zrywając kontakty organizacyjne z Oddziałem Dzielnicowym PTTK Wrocław Fabryczna.

3 lutego 1981 r. na X Zjeździe Sprawozdawczo – Wyborczym, który odbył się w kawiarni „Dominikańska” (Św. Katarzyny 2) prezesem Oddziału zostaje wybrany Mieczysław Zandberg. Podjęte zostają dwie bardzo ważne dla Oddziału uchwały: o przyjęciu przez Oddział imienia Witolda Prelicza (to imię nosi do dziś) i o ustanowieniu Odznaki „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Podczas obrad XI Zjazdu Sprawozdawczego, zwołanego na 21 marca 1983 r. do świetlicy ADM (ul. Św. Antoniego), za zasługi w upowszechnianiu krajoznawstwa i turystyki Oddział wyróżniono Złotą Honorową Odznaką PTTK (legitymacja nr 8067 z 09.03.1983 r.).

Jak to w życiu bywa – znowu wydarzenia smutne przeplatają się z radosnymi. 7 lutego 1984 r. umiera Włodzimierz Strasburger – wieloletni przewodniczącym Okręgowej Komisji Opieki nad Zabytkami; człowiek, który nie tylko sam ukochał zabytki, ale miłość do nich zaszczepił kolejnym pokoleniom. A miłym akcentem było wyróżnienie za zasługi w upowszechnianiu turystyki i krajoznawstwa Koła Zakładowego „HUTMEN” – Srebrną Honorową Odznaką PTTK, co miało miejsce 6  lipca 1984 r.

Innym istotnym wydarzeniem było podjęcie 27 sierpnia 1984 r. przez Zarząd Oddziału uchwały o kupnie lokalu przy ul. Kościuszki 13/5. Zakupiono go w 1985 r. i przeniesiono tam Biuro Oddziału. Lokal przy ul. Wita Stwosza 15 pozostał siedzibą BORT. Kupiony wówczas lokal jest siedzibą Oddziału do dziś.

XII Zjazd Sprawozdawczo – Wyborczy odbył się 16 marca 1985 r. w Domu Kultury „Zamek” w Leśnicy. Prezesem Oddziału ponownie został Mieczysław Zandberg. Na Zjeździe tym pierwszy raz wręczano Odznaki „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”. Otrzymali je:

• w stopniu złotym: Jan Barć, Marianna Jaje, Urszula Kawińska, Edward Łuczak, Władysław Mianowski, Bogusław Modelski, Stanisław Nosol, Wojciech Radliński, Waldemar Szafrański, Marek Szot, Janusz Zakrzewski, Mieczysław Zandberg, Stanisław Ziobro, Eugeniusz Żur.
• w stopniu srebrnym: Janusz Chrzan, Edward Dudek, Bronisław Jaje, Zenon Kałużny, Adam Klekot, Krzysztof Miklus, Władysława Plaminiak, Marek Sroczyński.
• w stopniu brązowym: Zofia Albrecht, Elżbieta Banach, Grażyna Biernat, Daniel Milczarski, Maria Modelska, Krystyna Ożóg, Maria Radomska, Małgorzata Rudziak, Gabriela Sikora, Piotr Staniów.

Rok 1987 rozpoczął się od wydarzenia smutnego. 18 stycznia umiera Jan Barć – długoletni główny księgowy Oddziału, zwolennik i główny inicjator poszerzenia działalności gospodarczej w zakresie usług wysokościowych, ale też przyjaciel wszystkich turystów, zwany po prostu PANEM JANEM. Ale był też element radosny – już 20 kwietnia Komisja Kół i Oddziałów Zakładowych Zarządu Głównego PTTK wyróżniła Oddział medalem „Za zasługi dla turystyki zakładowej”.

Na XIII Zjeździe Sprawozdawczo – Wyborczym, który miał miejsce  9 kwietnia 1989 r. w Ośrodku Kultury i Sztuki (Rynek – Ratusz 24) Oddział otrzymuje Sztandar i z tej okazji zostaje wyróżniony Złotą Odznaką „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia” oraz Złota Odznaką Towarzystwa Miłośników Wrocławia. Funkcję prezesa Oddziału nadal sprawuje Mieczysław Zandberg.

W konsekwencji zmian systemowych i ekonomicznych, jakie miały miejsce w Polsce na przełomie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia, do Klubu Muzyki i Literatury (pl. Kościuszki) zostaje zwołany w dniu 25 lutego 1991 r. Nadzwyczajny XIV Zjazd Delegatów ogniw Oddziału Dzielnicowego PTTK Wrocław Fabryczna. Uchwalono na nim Statut Oddziału oraz wybrano Oddziałowy Sąd Koleżeński (konieczność wyboru wynikła z likwidacji Sądu Koleżeńskiego na szczeblu Zarządu Wojewódzkiego PTTK). 28 czerwca 1991 r., po dokonaniu w Sądzie Wojewódzkim wpisu do „Rejestru Stowarzyszeń”, Oddział uzyskuje osobowość prawną, jako Oddział PTTK Wrocław Fabryczna im. Witolda Prelicza. Jeszcze w tym samym roku (15.05.1991) z okazji XXlecia Klub Społecznych Opiekunów Zabytków za działalność zostaje wyróżniony Złotą Honorową Odznaką PTTK.

XV Zjazd Sprawozdawczo – Wyborczy w dniu 14 grudnia 1992 r. (Klub Muzyki i Literatury plac Kościuszki) powierzył stanowisko prezesa Oddziału Andrzejowi Pikulskiemu. Zarząd Oddziału stanowili: Mieczysław Zandberg – wiceprezes d/s programowych, Janina Zając-Klińska – wiceprezes d/s gospodarczych, Anna Pawłowska – sekretarz, Władysław Mianowski – skarbnik, Krzysztof Białobłocki, Karol Dykiert, Tadeusz Jarosz i Janusz Kierzkowski – członkowie Zarządu. Skład Oddziałowej Komisji Rewizyjnej: Bohdan Łojewski – przewodniczący, Zbigniew Frączek wiceprzewodnicząca, Emil Wilczyński – sekretarz, Edmund Gaffke i Jolanta Mikulska – członkowie OKR. Oddziałowy Sąd Koleżeński tworzyli: Wanda Haas – przewodnicząca, Czesław Cetwiński, Henryk Duciak, Edmund Goś i  Walerian Żukowski – członkowie OSK. Andrzej Pikulski rezygnuje z pełnionej funkcji 18 kwietnia 1994r. Jego obowiązki przejmuje Krzysztof Białobłocki – członek Zarządu Oddziału.

• po raz kolejny chwile smutne towarzyszą radosnym. 4 marca 1997 r. umiera Czesław Cetwiński propagator turystyki, dla wielu mistrz, nauczyciel i przyjaciel. Wśród miłych wydarzeń tamtego okresu wymienić trzeba przyznanie 11 maja 1994 r. Klubowi Kajakowemu „Nektos-V” i Klubowi Przewodników Turystycznych – Srebrnej Honorowej Odznaki PTTK, a także uhonorowanie 12 czerwca 1996 r. taką samą Odznaką SKKT „TREP” przy Liceum Ogólnokształcącym w Sycowie. Niemiłą była decyzja Urzędu Miasta Wrocławia, która 31 stycznia 1997 r. pozbawiała Oddział PTTK Wrocław Fabryczna lokalu przy ul. Wita Stwosza 15. BORT zostaje wówczas przeniesiony do pomieszczeń przy ul. Kościuszki 13/5.

19 kwietnia 1997 r. w gmachu Dolnośląskiej DOKP (Joannitów 13) na XVI Zjeździe Sprawozdawczo – Wyborczym Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna prezesem zostaje Jerzy

Błaszczyk. Do Zarządu Oddziału weszli: Bogusław Modelski – wiceprezes d/s programowych, Janina Zając-Klińska – wiceprezes d/s gospodarczych, Mikołaj Bialik – sekretarz, Władysław Mianowski skarbnik, Karol Dykiert, Tadeusz Jarosz, Bolesław Lang i Jerzy Osiecki – członkowie Zarządu. W składzie Oddziałowej Komisji Rewizyjnej byli: Krzysztof Białobłocki – przewodniczący, Jolanta Mikulska – wiceprzewodnicząca, Zygmunt Karkocha – sekretarz, Alicja Grunt-Mejer i Mieczysław Zandberg – członkowie OKR. Oddziałowy Sąd Koleżeński tworzyli: Wanda Haas – przewodnicząca, Łucja Czechowska, Henryk Duciak, Wojciech Radliński i  Walerian Żukowski – członkowie OSK. Wśród uchwał zjazdowych znalazły się i te obligujące Zarząd do wznowienia wydawania Biuletynu Informacyjnego i do zorganizowania obchodów XXX – lecia Oddziału.

XXX – lecie Oddziału Wrocław Fabryczna im. Witolda Prelicza uroczyście świętowano na zamku w Wojnowicach 18 października 1997 r. na I Zlocie Kół i Klubów Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Przy ognisku spotkali się turyści, których losy od samego początku związane były z Oddziałem, z tymi, którzy dołączali doń w przez trzy dziesiątki lat. Na spotkaniu było też wiele osób, które pierwszy raz słyszały, że Oddział PTTK Wrocław Fabryczna w ogóle istnieje. W trakcie imprezy pracujących na rzecz Oddziału uhonorowano Złotymi, Srebrnymi i Brązowymi Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”. Wielu działaczom wręczono też listy gratulacyjne i nagrody książkowe.

Miłe akcenty z tamtych lat. 12 grudnia 1998 r. za działalność Koło nr 11 „Ślężanie” zostaje wyróżnione Srebrna Honorową Odznaką PTTK, natomiast 8 grudnia 2000 r. Klub Turystyki Pieszej „TREP” przy Liceum Ogólnokształcącym w Sycowie otrzymuje Złotą Honorową Odznakę PTTK.

XVII Nadzwyczajny Zjazd Oddziału zwołano na 27 lutego 1999 r. do budynku Dyrekcji Okręgu Infrastruktury Kolejowej (Joannitów 13). Celem Zjazdu było uchwalenie nowego Statutu Oddziału.

Zjazd zatwierdził Regulamin nowego tytułu „Członek Honorowy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”, a godność tę – jako pierwszym – nadał Krzysztofowi Białobłockiemu (zrezygnował z tytułu 24.03.2000 r.), Władysławowi Mianowskiemu i Walerianowi Żukowskiemu.

Jedna z uchwał tego Zjazdu mówiła o powołaniu Rady Programowej Oddziału. Powołano ją na spotkaniu prezesów kół i klubów wchodzących w skład Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 27 kwietnia 1999 r. W skład Rady weszli: Wojciech Radliński, Marek Szot, Jerzy Kosowski, a z ramienia Zarządu Oddziału wiceprezes d/s programowych Bogusław Modelski.

• Zlot Kół i Klubów Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna zorganizowano 18 września 1999 r. w Białym Kościele. Główny propagator idei corocznego spotykania się członków i sympatyków kół i klubów działających w ramach Oddziału – ówczesny Prezes Oddziału Jerzy Błaszczyk sugerował, by każdego roku inne koło (klub), wspomagane przez Zarząd Oddziału, zapraszało turystów na spotkanie. Propozycja ta zyskała poparcie prezesów ogniw wchodzących w skład oddziału i Rady Programowej.

Organizatorem II Zlotu Oddziału było Koło PTTK nr 11 „Ślężanie”. Niestety, oprócz członków tego

Koła w imprezie uczestniczyli tylko reprezentanci Koła PTTK nr 6 „Polanka” i Klubu Turystyki Kolarskiej „REWOR”. W kolejnych latach brakło chętnych do organizowania Zlotów Oddziału. Sama idea corocznych spotkań przetrwała jednak do dziś, a organizację imprez dopisano do zadań Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

Na XVIII Walnym Zjeździe Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna zwołanym na 31 marca 2001 r. do kawiarni „Arka” (ul. św. Macieja) Godność „Członek Honorowy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna nadano Urszuli Kawińskiej i Karolowi Dykiertowi. Prezesem Oddziału zostaje wybrany

Mikołaj Bialik. W składzie Zarządu Oddziału byli: Bogusław Modelski – wiceprezes, Janina ZającKlińska – sekretarz, Władysław Mianowski – skarbnik, Jerzy Błaszczyk, Ireneusz Brzozowski, Karol Dykiert, Jerzy Kosowski i Ireneusz Mucha – członkowie Zarządu. Oddziałowa Komisja Rewizyjna to: Alicja Grunt-Mejer – przewodnicząca, Jolanta Mikulska – wiceprzewodnicząca, Zygmunt Karkocha sekretarz, Zuzanna Kotela i Mieczysław Zandberg – członkowie OKR. Oddziałowy Sąd Koleżeński tworzyli: Wanda Haas – przewodnicząca, Dagmar Chmielewska, Henryk Duciak, Janusz Zakrzewski i Stanisław Zembski – członkowie OSK.

26 maja 2001 r. w Szczodrem na Biwaku „Pod Dębami” odbył się IV Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, zorganizowany przez Zarząd Oddziału wspólnie z Zarządami Kół: Nr 6 „Polanka”, Nr 11 „Ślężanie” i Klub Turystyki Kolarskiej „REWOR”. Wzięło w nim udział około 140 osób. Na miejsce Zlotu prowadziło sześć planowych tras. Wielu uczestników przybyło też indywidualnie. Przy ognisku zlotowym prezentowały się koła i kluby uczestniczące w Zlocie, śpiewano piosenki turystyczne, odbywały się konkursy sprawdzające wiedzę turystyczną i konkursy sprawnościowe. Zlot zakończyła dyskoteka zorganizowana przez gospodarza terenu pana Stanisława Warwarczyna.

Były też inne radosne i ważne wydarzenia 2001 roku. 8 czerwca zasłużeni działacze Oddziału otrzymali odznaczenia państwowe: Złotymi Krzyżami Zasługi uhonorowano Bogusława Modelskiego i Waleriana Żukowskiego, a Srebrnym Krzyżem Zasługi – Janinę Zając-Klińską. 14 września – XV Walny Zjazd PTTK nadał godność Członka Honorowego PTTK Władysławowi Mianowskiemu. Tytuł, zasadniczo honorujący samego wyróżnionego, wielu członków kół i klubów wchodzących w skład Oddziału odebrało jako docenienie przez Zarząd Główny PTTK również Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, z którym Władysław Mianowski związany był od samego początku.

Jubileusz XXXV-lecia Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna obchodzono 11 maja 2002 r. na V Zlocie w Wilczynie Leśnym, na który przybyło liczne grono turystów w wieku od dwóch do osiemdziesięciu kilku lat. Na miejsce Zlotu prowadziły cztery trasy zorganizowane. Wielu uczestników wybrało też własne drogi dojścia. Tam właśnie uczestnikom i zaproszonym gościom zaprezentowano po raz pierwszy okolicznościowe wydawnictwo „A to było tak…” przygotowane przez Zarząd Oddziału na ten jubileusz.

Uczestniczący w imprezie otrzymali plakietki zlotowe. Osobom pracującym na rzecz Oddziału przy ognisku zlotowym wręczano wyróżnienia, listy gratulacyjne i nagrody książkowe. Odbył się konkurs wiedzy o Ziemi Trzebnickiej i okolicznościowe konkursy o 35-leciu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna oraz piosenek i wierszy związanych z jubileuszem. Były konkursy zręcznościowe: rzut wałkiem, serso, rzutki, mini golf, bule. Odbyły się też zawody sportowe w skali mikro: siatkówka, dwa ognie i rzuty do kosza.  I jak to zwykle bywa zwycięzcy poszczególnych konkursów otrzymywali okolicznościowe nagrody. Oczywiście nie obyło się też bez pieczenia kiełbasek, turystycznych śpiewów i wspólnej zabawy.

3 czerwca 2002 r. Mikołaj Bialik rezygnuje z pełnienia funkcji prezesa Oddziału. Jego obowiązki przejmuje Bogusław Modelski – dotychczasowy wiceprezes.

W tym czasie mocno dały o sobie znać także problemy finansowe. Działalność gospodarcza prowadzona w warunkach ostrej konkurencji rynkowej, znaczący spadek liczby członków PTTK, a tym samym mniejsze wpływy ze składek członkowskich, brak wsparcia finansowego (dotacji) ze strony Zarządu Głównego PTTK i władz samorządowych tylko pogłębiały trudną sytuację finansową Oddziału. Wynajmowanie pomieszczeń biurowych nie przynosiło zbyt wielkiego dochodu. W tych warunkach Zarząd Oddziału podjął decyzję o zakończeniu z dniem 31 października 2002 r. działalności Biura Obsługi Ruchu Turystycznego. Kolejną drastyczną decyzją Zarządu była likwidacja wszystkich etatów. Od roku 2004 niezbędne dla funkcjonowania Oddziału prace – w tym księgowość – prowadzone są społecznie przez Janinę Zając-Klińską (do roku 2006 również przez Bogusława Modelskiego). Dla utrzymania płynności finansowej i w dalszych latach podejmowano rygorystyczne działania oszczędnościowe (obniżenie do minimum kosztów utrzymania lokalu, maksymalne ograniczanie wszelakich wydatków biurowych, itp.).

24 maja 2003 r. w Osolinie miał miejsce VI Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Zlot ten na wniosek Zespołu Turystyki Pieszej przy Dolnośląskim Porozumieniu Oddziałów PTTK został połączony z I Złazem Turystów Pieszych z Dolnego Śląska. Udział w imprezie wzięły 144 osoby. Reprezentowane były  Koło nr 6 „Polanka”, Koło nr 11 „Ślężanie” i Klub Turystyki Kolarskiej

„Rewor”.  Licznie przybyła młodzież szkolna (Dom Dziecka „Dom nad Stawem” w Obornikach Śląskich, Szkoła Podstawowa w Osolinie, Szkoła Podstawowa w Obornikach Śląskich). Uczestniczyli też okoliczni mieszkańcy oraz turyści z Olszyny Lubańskiej, Świeradowa Zdroju, Rawicza, Jelcza Laskowic i Jeleniej Góry. Zlot rozpoczął się odśpiewaniem piosenki okolicznościowej „Wiadomo Fabryczna” i rozpaleniem ogniska zlotowego, po czym dwudziestu młodym ludziom z Domu Dziecka „Dom nad Stawem” w Obornikach Śląskich wręczono legitymacje PTTK. Uhonorowano też listem gratulacyjnym od Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna panią Stefanię Mielnik – wędrującą z Kołem „Polanka” czynną turystkę pieszą – świętującą dziewięćdziesiąte urodziny.

W trakcie przeprowadzono zawody: rzut wałkiem, rzut kulą, rzutki, bule (petanka), rozgrywki piłki siatkowej oraz konkurs wiedzy o mieście i gminie Oborniki Śląskie. Zwycięzcy konkursów i zawodów otrzymali pamiątkowe dyplomy i upominki przygotowane przez Oddział PTTK Wrocław – Fabryczna, Urząd Miasta i Gminy Oborniki Śląskie oraz OSiR Oborniki Śląskie.

W czasie całego Zlotu biesiadowano i śpiewano piosenki turystyczne i biesiadne. Na wolnym powietrzu trwała dyskoteka, w której brały udział wszystkie pokolenia uczestników.

22 maja 2004 r. członkowie i sympatycy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna spotkali się na VII Zlocie w Jelczu Laskowicach. Na Zlot przybyło 75 uczestników (Koło nr 6 „Polanka”, Koło nr 11 „Ślężanie”, Klub Turystyki Kolarskiej „Rewor” i Wrocławski Klub Piechurów „Perpedes” reprezentujący Oddział Wrocławski PTTK).

Każdy z uczestników otrzymał dyplomik uczestnictwa oraz miał możliwość zakupu znaczka zlotowego. W trakcie Zlotu uczestnicy poznawali okolice Jelcza Laskowic. Odbyły się też konkursy: rzutu wałkiem dla pań, rzutek i przeciągania liny. Zwycięzy otrzymali pamiątkowe dyplomy i nagrody. Impreza zakończyła się biesiadą na polanie nad stawem. Tam do godzin wieczornych turyści – obsiadłszy zlotowe ognisko – piekli kiełbaski i przy wtórze gitary śpiewali piosenki turystyczne i biesiadne.

W dniach 4 – 6 czerwca 2004 r. uroczyście świętowano jubileusz XX – lecia Klubu Przewodników Turystycznych Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Z tej okazji w Sali Wielkiej wrocławskiego Ratusza odbyła się okolicznościowa Sesja Jubileuszowa.

XIX Walny Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna odbył się w Biurze Oddziału 9 kwietnia 2005 r. Prezesem Oddziału wybrano wówczas Jerzego Błaszczyka. W skład Zarządu Oddziału weszli: Hubert Gliga – wiceprezes, Bogusław Modelski – wiceprezes, Janina Zając-Klińska – sekretarz, Władysław Mianowski – skarbnik, Dagmar Chmielewska i Jerzy Kosowski – członkowie Zarządu. Oddziałową Komisję Rewizyjną stanowili: Alicja Grunt-Mejer – przewodnicząca, Jolanta Mikulska wiceprzewodnicząca, Zygmunt Karkocha – sekretarz, Jolanta Białek i Zofia Wągrowska – członkowie OKR. Oddziałowy Sąd Koleżeński to: Zdzisław Dryglewski – przewodniczący, Tadeusz Kozak wiceprzewodniczący, Edmund Goś, Adam Klekot i Stanisław Zembski – członkowie OSK.

Zjazd przyjął nowy Statut Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Zasłużonym działaczom Klubu Przewodników Turystycznych – Wojciechowi Radlińskiemu, Władysławowi Woźniakiewiczowi, Januszowi Zakrzewskiemu i Markowi Szotowi wręczono podczas Zjazdu Srebrne Krzyże Zasługi.

28 maja 2005 r. odbył się w Domaszczynie VIII Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Uczestniczyło w nim 78 osób (Koło nr 6 „Polanka”, Koło nr „Ślężanie”, Koło nr 14 przy Komendzie Wojewódzkiej Policji, Klub Przewodników Turystycznych, Klub Turystyki Kolarskiej „Rewor” i Koło terenowe nr 19). Gospodarzami obiektu na którym odbywał się Zlot byli państwo Eliaszewicz, prowadzący łowisko ryb i Bar JEEL w Domaszczynie.

Każdy z uczestników Zlotu otrzymał znaczek zlotowy. Zlotowi towarzyszyły upalna pogoda i miła atmosfera. Odbyły się też konkursy: wiedzy o Gminie Długołęka, piosenki turystycznej, recytacji, miotu piłki do kosza, rzutek, rzutu wałkiem. Zwycięzcom wręczono pamiątkowe dyplomy i nagrody.

Z ówczesnych wydarzeń innym radosnym faktem było wyróżnienie przez Zarząd Główny PTTK Złotą Honorową Odznaka PTTK Koła nr 11 „Ślężanie” z okazji jubileuszu 40-lecia.

IX Zlot Oddziału zorganizowano 27 maja 2006 r. w Zajeździe „Banderoza” w Skałce k. Smolca. Miejsce to szczególnie przypadło do serca i działaczom Oddziału i związanym z tym Oddziałem turystom, bo kolejne organizowane tam Zloty Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, cieszące się niesłabnącym powodzeniem.

W Zlocie wzięło udział 76 osób z kół: nr 6 „Polanka,  nr 11 „Ślężanie”, nr 14 przy Komendzie Wojewódzkiej Policji, nr 19 (terenowe) i Klubu Przewodników Turystycznych. Do miejsca Zlotu prowadziły trasy zorganizowane przez Koło nr 6 „Polanka” i Koło nr 11 „Ślężanie. Spore grono uczestników dotarło też indywidualnie. A przy zlotowej watrze czekał na uczestników znaczek zlotowy oraz konkursy i zabawy sprawnościowe. Były też współne śpiewy. No i oczywiście dyskoteka.

26 maja 2007 r. X Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w  Skałce k. Smolca. Na Zlocie tym obchodzono jubileusz 40-lecia Oddziału. Uczczono także 100-lecie pierwszej zbiorowej wycieczki krajoznawczej do Puszczy Kampinoskiej zorganizowanej przez Aleksandra Janowskiego (PTK).

Na metę Zlotu prowadziło 5 zorganizowanych tras turystycznych. Indywidualni turyści wybierali także własne drogi dojścia. W Zlocie uczestniczyło 236 osób. Honorowymi uczestnikami Zlotu byli Honorowi Członkowie PTTK – Władysław Mianowski i Kazimierz Tumski, przedstawiciel Głównej Komisji Fotografii i Krajoznawstwa – Jerzy Maciejewski, członek Komisji Turystyki Pieszej ZG PTTK – Henryk Antkowiak, Prezes Dolnośląskiego Porozumienia Oddziałów PTTK – Bronisław Zathey, oraz przedstawiciele bratnich Oddziałów PTTK – Andrzej Gurajski i Bożena Jarosz z Oddziału Wojskowego we Wrocławiu, Julian Szymszon z Oddziału Wrocławskiego PTTK i Zdzisław Narocień z Oddziału

PTTK w Jaworze. Zaproszonymi gośćmi byli również: Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna – Walerian Żukowski oraz byli prezesi Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna – Mikołaj Bialik, Bogusław Mianowski i Mieczysław Zandberg.

Z okazji 40-lecia Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna osoby aktywnie uczestniczące w życiu Oddziału wyróżniono Złotymi i Srebrnymi Honorowymi Odznakami PTTK, Odznakami „25 lat w PTTK”, Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym oraz Dyplomami Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Za zasługi w upowszechnianiu turystyki i  krajoznawstwa Koło PTTK nr 11 „Ślężanie” otrzymało wówczas Honorową Odznakę „Za Zasługi dla Turystyki”.

Podczas Zlotu odbyły się konkursy: krajoznawczy (Wiedzy o gminie Kąty Wrocławskie), piosenki okolicznościowej i sprawnościowy (rzuty wałkiem dla pań, panów, dziewcząt i chłopców).

Płonęło także zlotowe ognisko, przy którym pieczono kiełbaski, śpiewano piosenki i wspominano dawne czasy. No i oczywiście tańczono.

25 marca 2008 r. zmarł Walerian Żukowski (Waldek) – długoletni zasłużony działacz  Oddziału; Członek Honorowy Oddziału Wrocław Fabryczna.

W XI Zlocie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, który odbył się 31 maja 2008 r.  w  Skałce k.

Smolca wzięło udział 84 osoby. Najliczniejszą grupę stanowili członkowie i sympatycy Koła nr 6

„Polanka” (36 uczestników), ale swoje reprezentacje miały też koła: nr 11 „Ślężanie”, nr 19 (Koło Terenowe), i KTG „Łazek”. Na mecie, gdzie przybyłym wręczano zlotowy znaczek, certyfikat uczestnictwa oraz okolicznościowe wydawnictwa i gadżety od sponsorów stawili się także piechurzy z Klubu „Perpedes”.

Na Zlocie tym 17 osób wyróżniono Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym, 1 osobę uhonorowano Odznaką „50 lat w PTTK”, 5 osobom wręczono Odznakę „25 lat w PTTK”, a 1 osoba otrzymała Dyplom Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Najbardziej zasłużeni członkowie PTTK pracujący na rzecz Oddziału otrzymali Listy Gratulacyjne. W trakcie Zlotu przeprowadzono konkursy i zawody zręcznościowe. Ich zwycięzcy oraz zdobywcy 2 miejsc otrzymali okolicznościowe dyplomy i upominki od sponsorów. Tradycyjnie Zlot zakończyła radosna zabawa przy ognisku.

XX Walny Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna miał miejsce 14 marca 2009 r. w Biurze Oddziału. Prezesem wybrano Andrzeja Trybułę. W skład Zarządu Oddziału weszli też: Hubert Gliga wiceprezes, Tadeusz Kozak – wiceprezes, Janina Zając-Klińska – sekretarz, Jerzy Kosowski – skarbnik, Iwona Kublik i Władysław Mianowski – członkowie Zarządu. Oddziałową Komisję Rewizyjną stanowili: Alicja Grunt-Mejer – przewodnicząca, Jolanta Mikulska – wiceprzewodnicząca, Zygmunt Karkocha, Bogumiła Radomska i Zofia Wągrowska – członkowie OKR. Skład Oddziałowego Sądu Koleżeńskiego to: Jolanta Malik – przewodnicząca, Zdzisław Dryglewski i Magdalena Urbańska członkowie OSK.

Zjazd nadał Janinie Zając-Klińskiej i Jerzemu Błaszczykowi godność „Członek Honorowy Oddziału

PTTK Wrocław Fabryczna”. Podczas obrad Zjazdu 2 osobom wręczono Honorową Odznakę „Za Zasługi dla Turystyki”, 5 osób wyróżniono Srebrnymi Honorowymi Odznakami PTTK, a 6 osób otrzymało Dyplomy Zarządu Głównego PTTK.

30 maja 2009 r. w  Skałce k. Smolca odbył się XII Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. 102 uczestniczące w Zlocie osoby docierały na miejsce zbiórki pięcioma zorganizowanymi trasami lub indywidualnie. Na Zlocie reprezentowane były koła: nr 6 „Polanka”, nr 10 „Wendrusie”, nr 11 „Ślężanie”, Koło Terenowe nr 19, Klub Turystyki Górskiej „Łazek”, Klub Przewodników Turystycznych oraz Wrocławski Klub Piechurów „Perpedes”. Zlot zaszczycił swoją obecnością Burmistrz Miasta i Gminy Kąty Wrocławskie pan Antoni Kopeć.

Podczas Zlotu Prezes Oddziału Andrzej Trybuła wręczył dyplomy nadania godności „Członek Honorowy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” Janinie Zając-Klińskiej i Jerzemu Błaszczykowi. Uhonorowano także 5 osób Odznaką „25 lat w PTTK” i 9 osób odznaką „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu srebrnym i brązowym. 5 osobom wręczono Dyplomy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, a Wenancjusz Michoń z Koła nr 10 „Wendrusie” otrzymał List Gratulacyjny.

Przeprowadzono konkursy: wiedzy o regionie, piosenki turystycznej, kompozycji kwiatowych, plastyczny i balonikowy, a panie i panowie mogli wykazać swoją zręczność rzucając beretem. Zwycięzcy otrzymali okolicznościowe dyplomy oraz upominki od sponsorów, którymi byli:

Wrocławski Park Technologiczny, Zakład Telekomunikacji z Wrocławia, Kolejowe Przedsiębiorstwo Natura Tour z Wrocławia, oraz Oddział Regionalny PKP PLK z Wrocławia. Odbywała się też loteria, płonęło ognisko, śpiewano piosenki i tańczono przy muzyce dyskotekowej. Aż popłynęły słowa piosenki: „Przy innym ogniu… do zobaczenia znów.”

XIII Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna zorganizowany został 29 maja 2010 r. w  Skałce k. Smolca i wzięły w nim udział 104 osoby. Na miejsce Zlotu, przystrojone firmowymi balonikami jednego ze sponsorów –  Zakładu Telekomunikacji z Wrocławia uczestnicy docierali jedną z siedmiu zorganizowanych tras, ale byli i tacy, którzy znaleźli własną drogę do zlotowego ogniska.

A przy ognisku były wyróżnienia dla najaktywniejszych członków Oddziału. Grażyna Biernat i Wanda Haas zostały uhonorowane przez Komisję Turystyki Górskiej ZG PTTK Medalem „Za zasługi dla turystyki górskiej”. Ponadto 11 osobom wręczono Odznakę „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym, 2 osoby otrzymały Dyplom Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna oraz 2 osoby wyróżniono Odznaką „25 lat w PTTK”. Były też podziękowania Prezesa Oddziału za codzienną pracę na rzecz Oddziału oraz wchodzących w jego skład kół i klubów. Część rekreacyjną Zlotu wypełniły konkursy: wiedzy o regionie, piosenki turystycznej, kompozycji kwiatowych i wiedzy o kwiatach, plastyczny oraz rzut beretem dla pań i panów. Zwycięzcy otrzymali okolicznościowe dyplomy i ufundowane przez sponsorów upominki. Sponsorami Zlotu byli: Wrocławski Park Technologiczny, Zakład Telekomunikacji, Kolejowe Przedsiębiorstwo Turystyczno Wypoczynkowe Natura Tour oraz Oddział Regionalny PKP PLK z Wrocławia.

Do godzin popołudniowych trwała loteria, wspólne śpiewy i zabawa przy ognisku.

Zarząd Główny PTTK w dniu 17 grudnia 2010 r. wyróżnił za zasługi w upowszechnianiu turystyki i krajoznawstwa Klub Turystyki Górskiej „Łazek” Złotą Honorową Odznaką PTTK.

Rok 2011 dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna rozpoczął się czarnymi barwami. 7 lutego umiera Adam Klekot – wieloletni działacz Oddziału – szef Centrum Turystyki Szkolnej, a 10 maja odchodzi na wieczną wędrówkę Jerzy Błaszczyk – wieloletni działacz i prezes Oddziału, wyróżniony tytułem „Członka Honorowego Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Siedmioma zorganizowanymi trasami dotarło 28 maja 2011 r. do Skałki k. Smolca 91 uczestników XIV Zlotu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Tam otrzymali zlotowy znaczek i certyfikat uczestnictwa w imprezie oraz upominki od sponsorów, którymi byli Wrocławski Park Technologiczny i Kolejowe Przedsiębiorstwo Turystyczno – Wypoczynkowe Natura Tour z Wrocławia.

W Zlocie brali udział członkowie kół: nr 6 „Polanka”, nr 10 „Wendrusie”, nr 11 „Ślężanie”, Klubu Turystyki Górskiej „Łazek”, Klubu Przewodników Turystycznych, Wrocławskiego Klubu Piechurów „Perpedes”, a także grono osób niezrzeszonych.

Chwilą ciszy uczczono niedawno zmarłych kolegów, następnie 15 aktywnym turystom związanym z Oddziałem wręczono Odznaki „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym, a 1 osobę uhonorowano Odznaką „50 lat w PTTK”. Później były konkursy: wiedzy o regionie, piosenki turystycznej, kompozycji kwiatowych, plastyczny i rzut beretem dla pań i panów. Zwycięzcy otrzymali okolicznościowe dyplomy i upominki ufundowane przez sponsorów. Przeprowadzono także atrakcyjną loterię. Przy zlotowym ogniu śpiewano piosenki, wywijano hołubce, płynęły wspomnienia o tym jak to drzewiej bywało i dyskutowano o przyszłości. Aż pożegnania nadszedł  czas…

13 października 2011 r., za działalności na rzecz rozwoju turystyki i krajoznawstwa, Klub

Turystyki Górskiej „Łazek” otrzymał Honorową Odznakę „Za Zasługi dla Turystyki”

Na XV Zlocie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, zorganizowanym 26 maja 2012 r. w Skałce k. Smolca, uroczyście obchodzono 45-lecie Oddziału. 137 uczestników docierało na metę Zlotu trasami przygotowanymi przez organizatorów lub samodzielnie. Gośćmi Zlotu byli: Krystyn Chudoba – Prezes Oddziału Wrocławskiego PTTK, Jerzy Maciejewski – członek Zarządu Głównego PTTK, Władysław Mianowski – Członek Honorowy PTTK i Członek Honorowy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, i Julian Szymszon – członek Zarządu Oddziału Wrocławskiego PTTK.

Na Zlocie najliczniej reprezentowane były koła: nr 6 „Polanka (44 osoby), nr 11 „Ślężanie” (31 osób) i nr 10 „Wendrusie” (17 osób).

Z okazji Jubileuszu Oddział został wyróżniony Odznaką Honorową „Za zasługi dla turystyki”. Otrzymał też listy gratulacyjne, pamiątkowy obraz oraz pamiątkową statuetkę. Złotą Honorową Odznakę PTTK otrzymało też Koło nr 6 „Polanka”.

Jubileusz był także okazją do uhonorowania osób pracujących na rzecz Oddziału oraz macierzystych kół i klubów.  Złotą Honorową Odznaką PTTK wyróżniono 7 osób, a Srebrną Honorową Odznaką PTTK – 6 osób. Dyplom Zarządu Głównego PTTK otrzymało 3 osoby. 4 osoby otrzymały Odznakę Honorową  „Za zasługi dla turystyki, 1 osobę uhonorowano Odznaką „Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży”, a 1 otrzymała Odznaką „25 lat w PTTK”. Ponadto 17 osób wyróżniono Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym.

Jak każe tradycja były konkursy wiedzowe, o charakterze rekreacyjnym, sprawnościowe oraz loteria. Były też – fundowane przez sponsorów (Urząd Miejski Wrocławia, Wrocławski Park technologiczny) nagrody dla zwycięzców. I do późnych godzin popołudniowych była zabawa przy zlotowym ognisku.

XXI Walny Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna odbył się 20 kwietnia 2013 r. w Biurze Oddziału. Funkcję prezesa Oddziału Zjazd powierzył Andrzejowi Trybule. W skład Zarządu Oddziału weszli też: Tadeusz Kozak – wiceprezes, Henryk Kulczyk – wiceprezes, Janina Zając-Klińska sekretarz, Jerzy Kosowski – skarbnik, Edward Kaszuba i Władysław Mianowski – członkowie Zarządu. Skład Oddziałowej Komisji Rewizyjnej to: Halina Babiarz – przewodnicząca, Jolanta Mikulska wiceprzewodnicząca i Zofia Wągrowska – członek OKR. Oddziałowy Sąd Koleżeński stanowią: Jolanta Malik – przewodnicząca, Zdzisław Dryglewski i Magdalena Urbańska – członkowie OSK.

Podczas Zjazdu wręczono odznaczenia i wyróżnienia szczególnie aktywnym członkom PTTK. Odznakę Honorową „Za zasługi dla turystyki” otrzymały 2 osoby, Brązową Honorową Odznaką PTTK wręczono 2 osobom, a 3 osoby otrzymały Dyplom Zarządu Głównego PTTK. Ponadto 2 osoby wyróżniono Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” 1 w stopniu złotym, i 1 w stopniu srebrnym.

Zjazd podjął uchwałę o nadaniu Markowi Szotowi tytułu Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Kolejna ważna uchwała zjazdowa dotyczyła powołania Kapituły Odznaczeń i Wyróżnień, składającej się z Honorowych Członkowie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

XVI Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna odbył się 25 maja 2013 r. w Skałce k. Smolca. Wzięło w nim udział 81 osób. Najliczniej reprezentowane były koła: nr 6 „Polanka (35 osób), nr 11 „Ślężanie” (14 osób) i Klub Turystyki Górskiej „Łazek” (17 osób).

Przy zlotowym ognisku przeprowadzono konkursy: wiedzy o regionie, piosenki turystycznej, kompozycji kwiatowych i rzut beretem dla pań i panów. I do wieczora trwała wesoła zabawa.

Kolejny – XVII Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna – już tradycyjnie organizowany w Skałce k. Smolca odbył się 24 maja 2014 r. Na metę Zlotu setka turystów dotarła siedmioma trasami proponowanymi przez organizatora lub indywidualnymi drogami. Najliczniejsze reprezentacje wystawiły: Koło nr 6 „Polanka (32 osoby), Koło nr 11 „Ślężanie” (16 osób) i Klub Turystyki Górskiej „Łazek” (12 osób). Przybyli też goście honorowi: Jerzy Maciejewski – członek Zarządu Głównego PTTK oraz Julian Szymszon – członek Zarządu Oddziału Wrocławskiego PTTK.

Na mecie Zlotu czekał na uczestników pamiątkowy znaczek, certyfikat uczestnictwa, wydawnictwa turystyczne i gadżety od sponsorów, którymi tym razem byli: Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A., Fundacja Ekorozwoju, Wrocławski Park Technologiczny, Wrocławskie Centrum Seniora, Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja S.A., a także osoby indywidualne członkowie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

Przy ogniu zlotowym uhonorowani zostali najaktywniejsi członkowie kół i klubów wchodzących w skład Oddziału. Odznakę Honorową „Za zasługi dla turystyki” otrzymały 3 osoby, a Odznakę Honorową „Za zasługi dla środowiska i gospodarki wodnej” – 2 osoby. 3 osoby wyróżniono Odznaką „50 lat w PTTK” i 3 osobom  wręczono Odznakę „25 lat w PTTK. 2 osoby otrzymały Dyplomy Zarządu Głównego PTTK. Ponadto 20 wyróżniono Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym.

Przeprowadzono też konkursy: wiedzy o regionie, plastyczny, kompozycji kwiatowych i rzut beretem dla pań i panów. Oczywiście zwycięzcy otrzymali ufundowane przez sponsorów nagrody. Była loteria. I do późnych godzin popołudniowych śpiewy, tańce, wspomnienia…

30 maja 2015 r. w Skałce k. Smolca zorganizowany został XVIII Zlot Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, a wzięło w nim udział 91 osób. Najliczniej reprezentowane były: Koło nr 6 „Polanka (37 osób), Koło nr 11 „Ślężanie” (16 osób) i Klub Turystyki Górskiej „Łazek” (8 osób).

Na mecie Zlotu, w należącym do państwa Proskin Zajeździe „Banderoza”, zapłonęło zlotowe ognisko. Przy nim Prezes Oddziału uhonorował 11 osób, aktywnie uczestniczących w życiu kół i klubów wchodzących w skład Oddziału Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym. Przeprowadzono też konkursy: wiedzy o regionie, plastyczny, kompozycji kwiatowych i rzut beretem dla pań i panów. Zwycięzcom konkursu wręczono nagrody. Ufundowali je sponsorzy: Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A., Fundacja Ekorozwoju,

Urząd Miejski Wrocławia, Wrocławski Park Technologiczny, Wrocławskie Centrum Seniora, Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja S.A., jak również osoby indywidualne – członkowie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Radosna zabawa trwała do późnych godzin popołudniowych.

W XIX Zlocie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, który odbył się 28 maja 2016 r. w Skałce k. Smolca uczestniczyło 90 osób. Najliczniej reprezentowane były Koła: nr 6 „Polanka (35 osób) nr 11 „Ślężanie” (20 osób).

Przy ognisku na mecie Zlotu, w Zajeździe „Banderoza” aktywnym turystom wręczono wyróżnienia. Odznakę „25 lat w PTTK” otrzymała 1 osoba, natomiast Odznakami „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” w stopniu złotym, srebrnym i brązowym uhonorowano 7 osób. W części oficjalnej wystąpił jeszcze chór „Polanka”.

Potem przeprowadzono konkursy: plastyczny, kompozycji kwiatowych, rzut beretem dla pań i panów oraz rzut piłką lekarską dla pań i panów. Zwycięzcy konkursów otrzymali nagrody ufundowane przez sponsorów – Fundację Ekorozwoju, Wrocławski Park Technologiczny, Wrocławskie Centrum Seniora, Wydział Inżynierii Miejskiej Urzędu Miejskiego Wrocławia, Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja S.A., jak również przez osoby indywidualne – członków Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Państwo Proskin – właściciele Zajazdu zapewnili obficie zaopatrzony bufet, przez cały czas trwała loteria, a przy ognisku śpiewano i tańczono do późnych godzin popołudniowych.

II A. SZCZEGÓLNIE ZASŁUŻENI DLA ODDZIAŁU.

Witold Prelicz – pierwszy Prezes i Patron Naszego Oddziału

3 lutego 1981 r. podczas Walnego Zjazdu Oddziału Dzielnicowego PTTK Wrocław Fabryczna jeden z delegatów w imieniu aktywu turystycznego Oddziału zgłosił następujący wniosek: „Wnioskuję, by nasz Oddział PTTK przyjął imię Witolda Prelicza…”. Wniosek został przyjęty jednogłośnie. Rodowód obecnego Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna sięga roku 1965. Powołano wówczas zakładowy Oddział PTTK przy WZE „Elwro”. Jednym z jego założycieli był mgr inż. Witold Prelicz – z zawodu mechanik, z zamiłowania turysta – krajoznawca, niestrudzony podróżnik.

Urodził się 3 września 1922 r. W wieku 16 lat przystąpił do Podolskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego. Zanim został prezesem pierwszego w Polsce Międzyzakładowego Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, przekształconego z Oddziału Zakładowego „Elwro”, miał już bogato zapisaną kartę działacza turystyczno – krajoznawczego. W latach 1947 – 1951 był organizatorem wycieczek i działalności turystycznej w Powiatowym Zarządzie Drogowym we Wrocławiu. Z chwilą powstania PTTK w roku 1950 został jego członkiem. Od 1953 r. do końca swych dni pełnił społecznie szereg funkcji w Towarzystwie. W latach 1953 – 1955 był członkiem współzałożycielem Okręgowej Komisji Turystyki Pieszej we Wrocławiu. Gdy w Oddziale Wrocławskim powstała Sekcja Górska – przekształcona w roku 1956 w Komisję Turystyki Górskiej nie zabrakło w niej Witolda Prelicza. W latach 1959 – 1962 był członkiem Prezydium Zarządu Oddziału Wrocławskiego PTTK, a w latach 1965 – 1967 był członkiem Sądu Koleżeńskiego tegoż

Oddziału. Od początku swej działalności w Towarzystwie pasjonował się krajoznawstwem. Podczas IV Krajowej Narady Aktywu Krajoznawczego w grudniu 1962 r. został członkiem prezydium Komisji Krajoznawczej ZG PTTK. O aktywności Witolda Prelicza niech świadczy fakt, że przez kilka lat był członkiem Prezydium Dzielnicowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki Wrocław Fabryczna, członkiem Komisji kwalifikacyjno – egzaminacyjnej Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki we Wrocławiu oraz sekretarzem Koła Przewodników Terenowych przy Oddziale Wrocławskim PTTK. W Międzyzakładowym Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna był prezesem w latach 1967 – 1970 i od roku 1972 do śmierci, zaś w międzyczasie członkiem Zarządu Oddziału. Krajoznawstwo było jego pasją. Był autorem szeregu publikacji i autorytetem w dziedzinie pręgierzy i krzyży pokutnych na Dolnym Śląsku oraz twórczości Michała Willmanna, budownictwa drewnianego i cysterskiego. Wraz ze Zbigniewem Szkolnickim i Jerzym Kowalowem w 1970 r. rozpoczął wydawanie „Informatora Krajoznawczego” – jedynego w PTTK wydawnictwa regionalnego o charakterze ciągłym, całkowicie poświęconego krajoznawstwu. Był jednym z twórców Seminariów Krajoznawczych i trzykrotnie ich kierownikiem. Jako niestrudzony prelegent na licznych kursach wyszkolił szeregi organizatorów turystyki i przewodników. Posiadał bogate zbiory fotografii i materiałów krajoznawczo turystycznych. Szczególnie upodobał sobie zbieranie znaczków z imprez turystycznych. Stale podnosił swoje kwalifikacje turystyczno – krajoznawcze. Przodownik GOT, instruktor krajoznawstwa, przewodnik sudecki, przewodnik terenowy I klasy to tylko niektóre z posiadanych uprawnień. Uprawiał szereg dyscyplin turystycznych, zdobył różne stopnie OTP, GOT, NON, ŻOT, KOT, OTZZ i Turysta ZSRR. Był Honorowym Członkiem MKT „Ślężanie” i WKW „Wiadrus”.

Za działalność odznaczono go Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Odznaką „Budowniczy Wrocławia”, Złotą Odznaką Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej, Złotą Honorową Odznaką Oddziału Wrocławskiego PTTK, dwukrotnie Odznaką „Honorowy Turysta Dolnego Śląska”.

Prócz uprawiania turystyki krajowej odwiedził wiele krajów na całym świecie. Przed swoją śmiercią przebywał w krajach Ameryki Południowej.

Był człowiekiem przystępnym, skromnym i życzliwym. Był też niestrudzonym gawędziarzem. Mnóstwo czasu poświęcał młodzieży, którą zarażał pasją turystyczną i umiłowaniem przyrody. Do wszystkich, a w szczególności do turystów nie zwracał się inaczej jak „per kolego”. Po powrocie z podróży do Ameryki Południowej chciał jeszcze odwiedzić Indonezję. Niestety śmiertelna choroba uniemożliwiła realizację planów. Zmarł 20 lipca 1973 r.

Jan Barć – przyjaciel Oddziału

Urodził się 19 grudnia 1920 r. w Zaborowie w powiecie strzyżowskim. Pochodził z rodziny chłopskiej. Szkołę powszechną kończy w 1933 r., a Liceum Ogólnokształcące im. S. Konarskiego w Rzeszowie w roku 1939. Okres okupacji hitlerowskiej spędził w rodzinnej wsi. W tym czasie należał do Batalionów Chłopskich, gdzie pełnił funkcję komendanta gminnego i szefa łączności międzyrejonowej w rzeszowskim obwodzie BCh.

Po wyzwoleniu pracował w Wojewódzkim Zarządzie Związku „Samopomoc Chłopska” w Rzeszowie. W kwietniu 1946 r. przyjechał na Ziemie Odzyskane, gdzie podjął pracę jako księgowy w ZMW „Wici” w Bystrzycy Kłodzkiej. W latach 1947 1949 był księgowym w Oddziale „Społem” w Bystrzycy Kłodzkiej, później w Oddziale Okręgowym „Społem” w Kłodzku i Wrocławiu. W roku 1953 przeniósł się wraz z rodziną do Wrocławia. Do 1957 r. pracował jako zastępca głównego księgowego we Wrocławskich Zakładach Przemysłu Piekarskiego, następnie został zatrudniony we Wrocławskich Zakładach Pieczywa Cukierniczego, gdzie był zastępcą głównego księgowego do 1964 r. W maju tegoż roku objął stanowisko głównego księgowego w PP „Motozbyt”. W opinii wystawionej przez władze firmy możemy przeczytać: „Pracownik inteligentny, bardzo pracowity i rzetelny, posiada gruntowną znajomość zagadnień finansowo – księgowych i wieloletnie doświadczenie. Rozpoczął pracę w PP „Motozbyt” w szczególnie trudnych warunkach. Przez swoją pracę i inicjatywę przyczynił się bardzo poważnie do uporządkowania gospodarki przedsiębiorstwa. Wiele czasu poświęcił na szkolenie pracowników finansowo – księgowych. Cieszył się bardzo dobrą opinią całej załogi…”.

Od dnia 1 sierpnia 1969 r. zostaje zatrudniony w Międzyzakładowym Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna na stanowisku głównego księgowego. W tym roku zostaje też członkiem PTTK. Dzięki swej gruntownej znajomości przepisów finansowych i prawnych pełni społecznie funkcję radcy prawnego Oddziału. Na przestrzeni lat pełni w Oddziale społeczne funkcje członka Zarządu Oddziału, skarbnika i jako ostatnią – funkcję członka Prezydium Zarządu Oddziału. W latach pracy w PTTK pracował również dorywczo jako księgowy na pół etatu w różnych organizacjach (NOT, TNOiK).

Był bardzo oddany sprawom turystyki. Za swoją działalność wielokrotnie wyróżniany – otrzymał Złotą Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej i Turystyki” Dzielnicy Wrocław Fabryczna, Złotą Odznakę „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”, Złotą Odznakę „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia”, Odznakę „Zasłużony Działacz Turystyki” oraz Srebrną Honorową Odznakę PTTK. Wiele odznaczeń i wyróżnień otrzymał też za działalność poza obszarem turystyki. Były to m. in. „Krzyż Walecznych”, „Krzyż Partyzancki”, „Srebrny Krzyż Zasługi”, „Medal 1000 – lecia”, Medal 40 – lecia Polski Ludowej.

Dla turystów był po prostu „PANEM JANEM” – starszym kolegą. Zawsze chętnie służył wszystkim pomocą, radą i doświadczeniem. Potrafił skupić wokół siebie grono młodych i chętnych do działań społecznych. Wielu z nich działa w naszym Oddziale do dziś.

Zmarł 18 stycznia 1987 r.

Włodzimierz Strasburger – Umiłował zabytki

Urodził się 30 stycznia 1905 r. w Ludinowie (Rosja). W Rosji przebywał do roku 1919, kiedy to ojciec wraz z rodziną wrócił do niepodległej już Polski. Wybuch II wojny światowej nie pozwolił mu ukończyć studiów w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Od 1934 r. do wybuchu wojny pracował w Zarządzie Głównym Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Okupację przeżył w Warszawie jako Władysław Sadowski. W konspiracji zajmował się kolportażem nielegalnej prasy. Po upadku Powstania Warszawskiego wyjechał do Piastowa.

Po zakończeniu wojny, jako pracownik Urzędu Generalnego Pełnomocnika Rządu na Ziemie Odzyskane, został przydzielony do grupy inspektorów terenowych, a po

utworzeniu Ministerstwa Ziem Odzyskanych został naczelnikiem Wydziału Kartkowego w Departamencie Aprowizacji i Handlu. Lata 1949 i 1950 to praca w spółdzielczości ogrodniczej. W październiku 1950 r. zostaje aresztowany za przynależność do AK (tej nocy aresztowano we Wrocławiu kilkaset osób). Po dwóch miesiącach bez sprawy zostaje zwolniony, prawdopodobnie dzięki nienagannej opinii o jego postawie i pracy w wyzwolonej Polsce. Z powodu tej krzywdy rezygnuje z ambicji osobistych w dziedzinie „kariery pracowniczej”. Między innymi dzięki tym właśnie okolicznościom z pełnym zapałem i zasobem nieabsorbowanej gdzie indziej energii, oddaje się pracy społecznej w dziedzinie turystyki i krajoznawstwa, a od 1954 r. w zakresie społecznej opieki nad zabytkami. W 1958 r. zostaje przewodniczącym Okręgowej Komisji Opieki nad Zabytkami – kierował nią niemal bez przerwy do 10 czerwca 1983 r. Z jego inicjatywy powstaje Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej, a w planach do remontu zostaje umieszczony drewniany młyn papierniczy w Dusznikach Zdroju (dzisiejsze Muzeum Papiernictwa). To tylko dwa przykłady jego niezliczonych inicjatyw i osiągnięć w jednej z najtrudniejszych dziedzin nie tylko społecznego życia. Zaszczepił umiłowanie zabytków, także wśród młodzieży. Doprowadził do powstania młodzieżowych zespołów opiekuńczych – nowej formy opieki nad zabytkami. Za pracę społeczną, w której jeżeli chodzi o opiekę nad zabytkami nie miał sobie równych, otrzymał wiele wyróżnień państwowych i resortowych.

Zmarł 7 lutego 1984 r.

Czesław Cetwiński – Turysta działacz i przyjaciel.

Urodził się 20 kwietnia 1916 r. Zamiłowanie do turystyki zawdzięczał swoim rodzicom, o których sam napisał: „Ojciec – zapalony turysta i narciarz starej daty, kiedy to o jakichś tam wyciągach nikomu się nie śniło, matka – góralka z Poronina. Już od wczesnego dzieciństwa przewędrował z rodzicami wszystkie ówczesne góry polskie (dziś trochę egzotyczne – Czarnohorę, Gorgany, Góry Czywczyńskie). Potem (lata trzydzieste XX wieku) jako skaut, latem pieszo, a zimą na nartach, prowadzał po tych szlakach kolegów harcerzy z zastępów „Orłów” – pierwszej drużyny harcerskiej we Lwowie. Trwało to przez cały czas szkoły średniej i studiów, aż do lata 1938 r. (z wykształcenia był historykiem sztuki i geografem).

Potem podchorążówka we Włodzimierzu Wołyńskim oraz smętne lata wojny i okupacji. Też „turystyka”, choć nieplanowana i przymusowa.

Po wojnie, podczas Wystawy Ziem Odzyskanych we Wrocławiu (1948), oprowadzał wycieczki przyjeżdżające z całej Polski po Wrocławiu i po Dolnym Śląsku, a wrocławian woził do Krakowa, Zakopanego i w inne regiony Polski. W roku 1950 „z marszu” rozpoczął działalność w tworzącym się na Dolnym Śląsku PTTK. Był organizatorem pierwszego zakładowego Oddziału naszego Towarzystwa w Okręgowym Oddziale ZUS i Oddziału Wrocławskiego PTTK. Jednocześnie w Zarządzie Okręgu PTTK objął funkcję przewodniczącego Okręgowej Komisji Turystyki Górskiej, a od 1960 r. Okręgowej Komisji Przewodnickiej oraz członka Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK (z siedzibą w Krakowie). Przodownikiem GOT i GON został w roku 1954 (później pełnił te funkcje honorowo). Pierwszą legitymację przewodnika sudeckiego I klasy i instruktora przewodnictwa górskiego otrzymał w roku 1960 z Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK. Funkcje te pełnił bardzo aktywnie do końca swoich dni. W swoim życiu jak sam mówił przeprowadził ponad trzy tysiące wycieczek zbiorowych po Dolnym Śląsku i Sudetach. W okresie pracy zawodowej, między innymi w Zakładzie im. Ossolińskich, potem w „Orbisie” i Dolnośląskim Ośrodku Informacji Turystycznej organizował dla pracowników tych instytucji liczne wycieczki oraz kursy dla organizatorów turystyki, pilotów wycieczek krajowych i zagranicznych, informatorów turystycznych w systemie „it”, przodowników turystyki kwalifikowanej i przewodników turystycznych, będąc jednocześnie jednym z głównych wykładowców na tych kursach. Prowadził również ożywioną działalność publicystyczną. Na swoim koncie posiadał ponad 50 drukowanych pozycji turystyczno – krajoznawczych, a przez kilkanaście lat był stałym współpracownikiem „Gazety Robotniczej” i „Wieczoru Wrocławia”. W tym ostatnim dzienniku posiadał cotygodniową szpaltę pod nazwą „Czesław Cetwiński proponuje” – były to porady jak spędzić wolny od pracy dzień. Za tę działalność, jako jeden z pierwszych na Dolnym Śląsku, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem 40 – lecia Polski Ludowej, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”, oraz szeregiem odznaczeń regionalnych i wyróżnień w postaci dyplomów i nagród rzeczowych. W ciągu tych lat zdobył wszystkie stopnie Górskiej Odznaki Turystycznej i Górskiej Odznaki Narciarskiej, a przy okazji też NON, OTP, TOK i inne. Był członkiem Straży Ochrony Przyrody i Komisji Opieki nad Zabytkami. Mimo sędziwego wieku pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Przewodników we Wrocławiu do spraw szkolenia.

Od początku istnienia powojennego przewodnictwa na Dolnym Śląsku był przewodniczącym Komisji weryfikacyjno – egzaminacyjnej do spraw przewodnictwa turystycznego.

Zmarł 4 marca 1997 r.

II B. HONOROWI CZŁONKOWIE ODDZIAŁU

Władysław Mianowski

Urodził się w 1926 r. w Gdańsku, w rodzinie inteligenckiej. Lata dzieciństwa spędził na Pomorzu, w Wielkopolsce, a następnie w Warszawie. Tuż przed wybuchem II Wojny Światowej przenosi się do Poznania. W wyniku akcji niemieckiego okupanta skierowanej przeciw inteligencji polskiej w lutym 1940 r. rodzina zostaje wyrzucona do obozu pod Poznań, a stamtąd wywieziona na teren Generalnej Guberni. Lata 1943 1945 spędza w Zawoi.

W roku 1947 uzyskuje w Krakowie świadectwo dojrzałości. Po maturze przenosi się do Wrocławia. Podejmuje studia w Wyższej Szkole Ekonomicznej. Dyplom uzyskuje w 1951 r. Po „odwilży” 1956 roku kontynuuje naukę, uzyskując w roku 1961

tytuł magistra ekonomii. Jeszcze w podczas studiów, podjął pracę zawodową w Fabryce Maszyn Elektrycznych „DOLMEL”. Firmie tej był wierny przez całe swoje zawodowe życie, pracując na różnych stanowiskach i ciesząc się uznaniem zwierzchników i współpracowników. W okresie prywatyzacji firmy zostaje pełnomocnikiem Ministra Przemysłu i Handlu oraz prezesem spółki skarbu państwa „DOLMEL”.

Przedsmak turystycznej przygody dało mu harcerstwo. Po uzyskaniu promocji do drugiej klasy gimnazjum im. Bergera w Poznaniu, uczestniczy w lipcu 1939 r. w obozie drużyn harcerskich Poznania, Warszawy i Lwowa w górach Rumunii. Lata okupacji spędzone w Krakowie, pobyt w sanatorium w Rabce, zamieszkanie u stóp Babiej Góry – to początki zauroczenia górami. Wakacje roku 1947 i 1948 spędza w Karkonoszach (Bierutowice – Śnieżka). Na początku studiów w koleżeńskim gronie wędruje po Beskidzie Zachodnim. W Żywcu wstępuje do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (lipiec 1949), a od połączenia PTK i PTT jest członkiem PTTK. Praca i kontynuowanie nauki ograniczają mu wolny czas, jednak urlopy spędza z reguły w górach, także poza granicami Polski. W swoim zakładzie pracy jest członkiem Koła Zakładowego PTTK, a w latach 1965 – 1970 jego prezesem, umiejętnie wskazując pracownikom i kierownictwu zakładu atrakcyjne formy spędzenia wolnego czasu z PTTK i pozyskując dla Koła wielu nowych członków. Jako przedstawiciel Koła Zakładowego PTTK nr 70 – DOLMEL, zrzeszonego początkowo w Oddziale Wrocławskim PTTK. Był jednym z założycieli powołanego w dniu 30 maja 1967 r., pierwszego Międzyzakładowego Oddziału PTTK, który później przyjął nazwę Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Od początku istnienia Oddziału jest w składzie Zarządu Oddziału, pełniąc funkcje prezesa (lata 1970 – 1972 i  1974 – 1981), wiceprezesa (lata 1967 – 1970 i w 1973 r.), skarbnika (rok 1972 i lata 1983 – 2009)  oraz członka Prezydium (lata 1981 – 1983).  Z powierzanych zadań wywiązuje się zawsze wzorowo, stale szukając rozwiązań zmierzających do propagowania i rozwoju Towarzystwa. Szczególnie aktywne działania podejmował na rzecz organizowania wypoczynku załóg zakładów pracy Dzielnicy Wrocław Fabryczna. Mocno też angażował się w uaktywnianie turystyczne dzieci i młodzieży oraz w pozyskiwanie nauczycieli – opiekunów SKKT. Zawsze dbał o to, by historia PTTK, szczególnie ta „mała” nie ulegała zapomnieniu. Jego dziełem jest opracowanie wydawnictwa „25 lat Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”. Ma swój udział w tworzeniu opracowania „Pięćdziesięciolecie PTTK na Dolnym Śląsku 1951-2001”. Przewodniczył też zespołowi tworzącemu okolicznościowe wydawnictwo „A to było tak… czyli 35 lat Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”. Zawsze chciał i umiał służyć innym radą i doświadczeniem. Jednak szczególną jego domeną były wszelkie działania zmierzające do pozyskiwania funduszy na działalność programową Oddziału (działalność BORT, Zakładu Usług Wysokościowych), ale także innych ogniw Towarzystwa. Warto dodać, że w latach 1984 – 1988 przeszło 50% kwoty, którą dysponował Zarząd Wojewódzki PTTK we Wrocławiu na cele pomocy Oddziałom (40,1 mln zł) pochodziło ze środków wypracowanych przez Oddział PTTK Wrocław Fabryczna.

Działalność Władysława Mianowskiego dostrzegana była przez przyjaciół i przez aktyw Oddziału, przynosząc mu uznanie i szacunek. Przykładem uznania jakim się cieszył, niech będzie fragment piosenki napisanej na trzydziestolecie powstania Oddziału: „… przykładem bez wątpienia stałej o Oddział troski, jest nasz Władek Mianowski”. O tym uznaniu i szacunku świadczy też fakt, iż był delegatem Oddziału na Zjazdy Wojewódzkie PTTK (IX, X, XI i XII), wyboru do władz wojewódzkich: Sądu Koleżeńskiego (1985 – 1989) oraz Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej (1989 – 1991). Uczestniczył w Walnych Zjazdach PTTK (X, XII, XIII i XIV). W latach 1989 – 1997 oraz 2001 – 2009 był członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Odznaką „Zasłużony działacz turystyki”, Medalem 50-lecia PTTK, Złotą

Odznaką „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, Odznaką „Za zasługi dla Turystyki”, Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Złotą Odznaką „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia”, Złotą Odznaką „Zasłużony dla energetyki”, Złotą Odznaką „Za zasługi dla rozwoju przemysłu maszynowego”.

Wyrazem szczególnego uznania było nadanie Władysławowi Mianowskiemu przez XVII Nadzwyczajny Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 27 lutego 1999 r. godności „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna” wraz z Dyplomem nr 1 tej godności oraz przez XV Walny Zjazd PTTK tytułu „Członek Honorowy PTTK”.

Walerian Żukowski

Urodził 25 stycznia 1924 r. się w Kosowie Poleskim. Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące ukończył w Warszawie.

Do Wrocławia przybył w 1947 r. z zamiarem kształcenia się w Wyższej Szkole Handlowej (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny), która w tym okresie dopiero rozpoczynała działalność. Ze względu na sytuację materialną po kilku semestrach, przerywa studia (1950) i rozpoczyna pracę w przedsiębiorstwie działającym na odcinku zagospodarowania mienia, przekształconym później w organ Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego we Wrocławiu. Pracę zawodową łączy z zaangażowaniem społecznym. Do PTTK wstępuje w roku 1952. W Kole Terenowym Oddziału Wrocławskiego prowadzi wycieczki górskie, piesze i narciarskie, wśród uczestników imprez ciesząc się popularnością (powszechnie znany był jako Waldek). W tym czasie uzyskuje szereg uprawnień przodownickich PTTK i przewodnickich. W 1956 r. podejmuje pracę w Oddziale Wrocławskim PTTK jako instruktor organizacyjny. Pracuje tam na różnych stanowiskach do 1961 r. Zostaje członkiem, a następnie sekretarzem (1957) Zarządu Oddziału. W strukturach Oddziału Wrocławskiego PTTK pełni funkcje przewodniczącego Sekcji Górskiej i sekretarza Koła Terenowego. Nabyte umiejętności wykorzystuje przy organizacji pierwszych rajdów w Sudetach (znakowanie trasy późniejszego Rajdu „Szlakiem skalnych grzybów”) czy wędrówek „Szlakiem Zamków Piastowskich” (pierwszy opis i informacja krajoznawcza – rok 1958). W latach 1959 – 1960 jest członkiem Kolegium Redakcyjnego czasopisma „Turysta Dolnośląski”.Kolejny okres jego życia obejmuje lata 1961 – 1967. Pełni wówczas funkcję kierownika Domu Kultury Związku Zawodowego Poligrafów „Poligraf”, jest instruktorem w Domu Kultury „Elwro”, kieruje też Biurem Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych, gdzie w okresie wakacyjnym w latach 1966 – 1967 organizuje szereg obozów turystycznych dla młodzieży szkolnej.

W roku 1967 powraca do pracy w PTTK. Zostaje pierwszym kierownikiem Biura, pierwszego Międzyzakładowego Oddziału PTTK (obecnie Oddział PTTK Wrocław Fabryczna). Pracując tam do 30 kwietnia 1973 r. jest także instruktorem i współuczestniczy w organizacji wielu imprez zakładowych i międzyzakładowych. Skutecznie zachęca uczestników imprez oddziałowych (szczególnie młodych) do członkostwa w PTTK. Angażuje się w tworzenie nowych ogniw Oddziału, stając się animatorem ich działalności, jak również działań całego Oddziału. Prowadzi szkolenia w zakresie organizacji imprez masowych, wówczas szczodrze dofinansowywanych przez związki zawodowe i władze terenowe. Patrząc z perspektywy czasu, nie sposób pominąć wpływu jaki swoją pracą i zaangażowaniem  wywarł na działalność Oddziału jako całości i poszczególnych jego ogniw, jak również na kształtowanie postaw przyszłych działaczy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Także sam zdobywa kolejne uprawnienia kadry społecznej PTTK: Przodownika KOT, Organizatora Turystyki, pilota wycieczek i wykładowcy PTTK.

Od roku 1973 do czasu przejścia na emeryturę (1989) pracuje w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Potem jeszcze (jako emeryt na część etatu) jest kierownikiem Biura Oddziału PTTK Spółdzielczości Mieszkaniowej Wrocławia, a po jego upadku pracuje jako instruktor społeczno wychowawczy w Spółdzielni Mieszkaniowej „Polanka” (do 1995 r.).

Kolejnym etapem nasilenia działalności społecznej Waleriana Żukowskiego dla Towarzystwa jest niełatwy czas zmian w samej organizacji PTTK. Po upadku Oddziału PTTK Spółdzielczości Mieszkaniowej Wrocławia, w ramach Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna tworzy się Koło Nr 6 przy Spółdzielni Mieszkaniowej i Osiedlu „Polanka”. Będąc „zagorzałym działaczem Towarzystwa” (określenie użyte w wydawnictwie „Oddział Wrocławski 1952 – 1977” str. 113) również w tym Kole działa jako przewodnik i inicjator imprez turystycznych. W ciągu roku organizowanych było około 50 „Spacerów z Polanką”. Ogłaszane w prasie i telewizji lokalnej cotygodniowe wycieczki w okolice Wrocławia, cieszyły się niezwykłą popularnością w środowisku wrocławskich seniorów. Liczyły zwykle kilkudziesięciu uczestników (przeżywających swoją trzecią młodość).

Walerian Żukowski wyróżniony został Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Turystyki”, Odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Honorową Odznakę Oddziału Wrocławskiego PTTK, Złotą Odznaką „Zasłużony dla Oddziału Wrocław Fabryczna”, Odznaką „ Za zasługi dla Kultury Fizycznej i Turystyki Dolnego Śląska”, Odznaką „Budowniczy Wrocławia”.

Wyrazem szczególnego uznania było nadanie mu w dniu 27 lutego 1999 r. przez XVII Nadzwyczajny Zjazd Oddziału godności „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Zmarł 24 marca 2008 roku.

Karol Dykiert

Urodził się 16 czerwca 1934 r. w Niszewicach koło Inowrocławia.

Z zawodu nauczyciel. Od 1962 r. uczy matematyki oraz jest opiekunem i wychowawcą młodzieży uczącej się w Zakładzie Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów (od roku 1999 – Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) we Wrocławiu.

Turysta z zamiłowania. W PTTK od 1 lipca 1960 r. – przodownik turystyki kajakowej II stopnia. Pracując w Zakładzie Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów jesienią 1983 r. zakłada Koło SKKT – PTTK (Nr 37) i zostaje jego opiekunem. Organizuje wycieczki dla uczącej się tam młodzieży niepełnosprawnej (z dysfunkcją narządu ruchu, a także poważnymi chorobami neurologicznymi i internistycznymi) w różne atrakcyjne miejsca w Sudetach.

Działalność Koła i jego opiekuna szybko zyskuje akceptację Dyrekcji i grona pedagogicznego Zakładu. Zyskuje ono zwolenników i członków wśród młodzieży. Kontakt i łączność z opiekunem utrzymywana jest przez specjalnych łączników klasowych. Wkrótce Koło, a szczególnie jego opiekun, przejmuje całość organizacji imprez turystyczno – krajoznawczych w okresach wakacyjnych, wykorzystując na ten cel środki finansowe z budżetu Zakładu. Dzięki kontaktom osobistym opiekuna środki finansowe na działalność turystyczno – krajoznawczą pozyskiwane są także od sponsorów i z Oddziału Wrocław Fabryczna. Kontakty te pozwalają też na korzystanie z Oddziałowej wypożyczalni sprzętu na imprezy wodniackie; później także pozyskiwanie sprzętu od zaprzyjaźnionych instytucji (pod warunkiem dokonania napraw i remontu). Corocznie w okresie wakacyjnym Karol Dykiert organizuje czterodniowe wycieczki autokarowe dla uczniów ciężko poszkodowanych, również na wózkach inwalidzkich. Program takich wycieczek obejmują różne regiony Polski – Tatry, Pieniny, Beskid Śląski, Sudety, Dolny Śląsk i Opolskie, a także miasta i ich okolice (Kraków, Poznań, Gniezno, Warszawa). Prowadzona jest wymiana grup uczestników z podobnymi Zakładami w Poznaniu,

Krakowie, Warszawie. Daje to okazję wzajemnego poznawania się, pokazania Wrocławia i Dolnego Śląska. Na szczególne uznanie zasługują od lat prowadzone czternastodniowe wakacyjne spływy kajakowe na akwenach całej Polski. Uczestniczą w nich grupy około 20 osób pod opieką doświadczonych opiekunów. Spływy łączone są z odpowiednim przygotowaniem uczestników, szkoleniami, biwakiem na całej trasie a także atrakcyjnymi wycieczkami krajoznawczymi do poszczególnych miejsc podczas postojów i przerw.

Na przestrzeni kilkunastu lat działalności zorganizował wypoczynek wakacyjny dla blisko 6000 niepełnosprawnych uczniów. Swej działalności nie przerwał też po przejściu na emeryturę. Prowadził ją (pracując na część etatu) w Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

W latach 1997 – 2003 był członkiem Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

Za swoją pracę zawodową i społeczną został uhonorowany: Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej,  Złotą Odznaką Towarzystwa Walki z Kalectwem, Złotą Odznaką „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia”, Medalem Zespołu Szkół Zawodowych Nr 2 we Wrocławiu, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Odznaką „Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży”, Złotą Odznaką „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

XVIII Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 31 marca 2001 r. nadał mu godność „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”. Zmarł 16 sierpnia 2003 roku.

Urszula Kawińska

Urodziła się 22 lipca 1923 r. w Dynowie. Dzieciństwo spędziła w Drohobyczu, później w Jaśle. Tam ukończyła szkołę powszechną i trzy klasy gimnazjum kupieckiego. W latach okupacji pracowała w Podkarpackim Towarzystwie Naftowym. W 1945 r. opuszcza Jasło (dom rodzinny został zniszczony) i przenosi się na Ziemie Zachodnie.

Do Wrocławia przyjechała w październiku 1945 r. Pierwszą pracę podejmuje w Ośrodku Przemysłu Odzieżowego (Intermoda). Później małżeństwo z oficerem Wojska Polskiego – Szczęsnym Kawińskim i okres troski o rodzinę – męża, syna i córki. Po kilku latach – nowe miejsce pracy we Wrocławskich Zakładach

Materiałów Ogniotrwałych w Leśnicy (1953). Początkowo na stanowisku kierownika planowania, później praca w dziale produkcji. We wrześniu 1980 r. przechodzi na emeryturę.

Już w drugim roku pobytu we Wrocławiu możliwość „wyżycia się” w pracy społecznej daje jej harcerstwo. Pełni funkcję drużynowej w XII Górskiej Drużynie Harcerek w szkole przy ul. Kleczkowskiej. Jest też uczestnikiem Centralnej Akcji Szkolenia ZHP (1946). Prowadzi obozy Hufca ZHP Wrocław (Długopole, Ruszów, Międzygórze). Przechodzi kolejne szkolenia instruktorskie ZHP i uzyskuje stopnie podharcmistrza i harcmistrza.

Do PTTK wstępuje 1 stycznia 1956 r. W macierzystym zakładzie pracy (WZMO w Leśnicy) zakłada Koło PTTK nr 195 Oddziału Wrocławskiego (1964). W pierwszych latach jest prezesem Koła później przez wiele lat faktycznie sekretarzem i skarbnikiem. Po utworzeniu Oddziału Międzyzakładowego PTTK, Koło działające w zakładzie przynależnym terytorialnie do dzielnicy Fabryczna, zmienia swoją przynależność i otrzymuje w nowym Oddziale kolejny nr 16. Przez lata pracy w zakładzie jest inspiratorem i organizatorem wycieczek pracowniczych i krajoznawczych „w Polskę”. Działalność ta wspierana jest przez Radę Zakładową i dyrekcję (autokary, dofinansowania).

Mimo zmiany warunków nie zrywa kontaktów z ZHP. Prowadząc w sierpniu 1966 r. obóz wędrowny instruktorów ZHP w Tatrach i Pieninach, popularyzuje odznakę GOT PTTK (26 osób w ciągu 10 dni trwania obozu zdobywa najniższy stopień tej odznaki). W roku 1969 jest uczestnikiem obozu wędrownego kandydatów na przodownika turystyki górskiej i otrzymuje uprawnienia przodownika GOT na Sudety. W latach 1985 – 1989 działa w Komisji Turystyki Górskiej Oddziału.

Jest członkiem władz Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna: w latach 1974 – 1981 jest w Prezydium Zarządu Oddziału, w latach 1981 – 1985  – w Oddziałowej Komisji Rewizyjnej, natomiast w latach 1991 – 1992 przewodniczy Oddziałowemu Sądowi Koleżeńskiemu.

Za działalność na rzecz turystyki i krajoznawstwa w PTTK otrzymuje wyróżnienia: Złotą Honorową Odznakę PTTK, Złotą Odznakę „Zasłużony dla rozwoju Kultury Fizycznej i Turystyki”, Honorową Odznakę „Turysta Dolnego Śląska”, Złotą Odznakę Towarzystwa Miłośników Wrocławia, Złotą Odznakę „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

XVIII Zjazd Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 31 marca 2001 r. nadał jej godność „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Jerzy Błaszczyk

Urodził się w 27 listopada 1935 r. w Zawierciu. Dzieciństwo, które przypadło na lata II Wojny Światowej (wraz z pozostałym rodzeństwem) spędził u boku rodziców. Po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum kontynuował naukę w Technikum Mechanicznym w Zabrzu.

Z nakazu pracy 1 sierpnia 1953 r. rozpoczyna staż na kolei – w Lokomotywowni Wrocław Brochów. W kolejnych latach pracuje w Służbie Drogowej PKP – w Oddziałach Drogowych we Wrocławiu i w Brochowie. W międzyczasie kończy Politechnikę Wrocławska uzyskując tytuł inżyniera mechanika. Pracując w Oddziale Zmechanizowanych Robót Drogowych we

Wrocławiu jest kontrolerem robót torowych, Zastępcą Naczelnika, a w latach 1970 – 1985 Naczelnikiem tego Oddziału. Następnie przechodzi do pracy w Dolnośląskiej DOKP,  gdzie w latach 1985 – 1992 jest Naczelnikiem Służby Zaopatrzenia. Przez cały okres pracy zawodowej cieszy się uznaniem zwierzchników i podwładnych.

Od najmłodszych lat przejawiał powołanie do pracy społecznej. Zuch, harcerz, członek organizacji młodzieżowych i stowarzyszeń (np. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji). Szczególnie aktywnie angażował się w działalność Towarzystwa Miłośników Wrocławia.

Pierwszy jego kontakt z PTTK to lata 1963 – 1968, kiedy to w trakcie pracy zawodowej organizował wiele wycieczek turystyczno – krajoznawczych w swoim środowisku. Będąc zawodowo związanym z PKP, działalność turystyczną kierował głównie na środowisko kolejarskie, nie zapominając jednak o szerokiej rzeszy turystów niekolejarzy.

Do aktywności na niwie turystyki wrócił po okresie wzmożonej pracy zawodowej. Działał w macierzystym Kole PTTK Nr 11 „Ślężanie”, gdzie był współorganizatorem wielu rajdów i wycieczek, a w latach 1992 – 1998 pełnił funkcję skarbnika. Chętnie służył innym radą i turystycznym doświadczeniem zarówno w kontaktach bezpośrednich, jak i na łamach „Głosu Ślężan” – gazetki Koła.

W 1995 r. wszedł w skład Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, dwukrotnie stając na jego czele (lata 1997 – 2001 i 2005 -2009). Działania swe skupiał przede wszystkim na ożywieniu działalności kół i klubów zakładowych, szkolnych i środowiskowych wchodzących w skład Oddziału.

Był jednym z inicjatorów powołania Porozumienia Oddziałów PTTK Województwa

Dolnośląskiego, w którym pracował na rzecz konsolidacji dolnośląskich środowisk turystycznych. Był też członkiem Zespołu Turystyki Pieszej i Rady Programowej Porozumienia. Propagował zdobywanie odznak turystyki kwalifikowanej oraz uprawnień kadry społecznej PTTK, angażował się w organizację imprez szkoleniowych oraz imprez turystyczno – rekreacyjnych. Sam posiadał uprawnienia „Organizatora Turystyki”, a następnie „Przodownika Turystyki Pieszej”.

Jego zaangażowanie dla PTTK znane było w środowiskach turystycznych całej Polski.

Za pracę zawodową oraz aktywność społeczną był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem „Za Zasługi dla Transportu”, Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Turystyki”, Złotą Odznaką „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia”, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Medalem „Za Zasługi dla Turystyki Zakładowej i Osiedlowej”, Honorową Odznakę Oddziału PTTK Wrocław Krzyki, Złotą Odznakę „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Na XX Zjeździe Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 14 marca 2009 r. otrzymał godność „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Zmarł 10 maja 2011 roku.

Janina Zając-Klińska

Urodziła się w Nysie w roku 1948. Tam też w 1965 r. kończy Liceum Ogólnokształcące „Carolinum”. Studia podejmuje na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie w 1969 r. uzyskuje tytuł magistra o specjalności – turystyka.

Pracę na etacie w PTTK rozpoczęła 1 lipca 1969 r., jako specjalista do spraw turystyki krajowej Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Wówczas podjęła działalność społeczną w Klubie Turystyki Kajakowej „Wiadrus”, stając się aktywnym organizatorem turystyki kajakowej.

W międzyczasie poszerza swoją wiedzę podejmując studia podyplomowe na Akademii Ekonomicznej w Krakowie w dziedzinie Ekonomika i Organizacja Turystyki i na Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu w zakresie rachunkowości.

Od kwietnia 1974 r. kolejne osiem lat pracuje w Oddziale Obsługi Turystycznej Polskiego Biura Podróży „Orbis” we Wrocławiu na stanowiskach: kierownik sekcji turystyki krajowej, kierownik sekcji wizowej, kierownik sekcji turystyki zagranicznej – wyjazdowej, a w końcowym okresie – specjalisty do spraw transportu.

Od kwietnia 1982 r. do czasu przejścia na emeryturę w roku 2004 kieruje Biurem

Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, mając też w obowiązkach  pieczę nad Biurem Obsługi Ruchu Turystycznego. A BORT w tym czasie przynosiło dochody pozwalające na bardzo aktywną działalność statutową Oddziału.

Jednocześnie pełni odpowiedzialne funkcje z wyboru: w sekretarza Zarządu Oddziału (1985-1992), wiceprezesa do spraw ekonomiczno – finansowych (1992-2005). Od roku 2005 ponownie jest sekretarzem Zarządu Oddziału Wrocław Fabryczna.

Aktywnie uczestniczy w organizacji imprez, zlotów, spotkań i konferencji. Ma ogromne zasługi w prowadzeniu biura oddziału. Swoim zaangażowaniem przyczynia się do zapewnienia płynności finansowej w Oddziale, tworząc tym samym warunki do działalności statutowej kół i klubów Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

Posiada umiejętność skupiania wokół siebie ludzi aktywnych, ciesząc się powszechnym uznaniem oraz szacunkiem członków i sympatyków PTTK.

Za swoją pracę i działania społeczne otrzymała: Srebrny Krzyż Zasługi, Złotą Odznakę „Zasłużony dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia”, Odznaką Honorową „Za zasługi dla turystyki”, Brązową Odznaką „Zasłużony działacz turystyki”, Odznakę 100-lecia zorganizowanej turystyki w Polsce, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Złotą Odznakę „Zasłużony Pracownik PTTK”, Odznakę „25 lat w PTTK”, Złotą Odznakę „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Na XX Zjeździe Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 14 marca 2009 r. otrzymała godność „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

Marek Szot

Zgłaszając w 1973 roku akces do Towarzystwa związał swą działalność ze środowiskiem Oddziału Wrocław Fabryczna. Jego pasją stała się turystyka górska, która zaczął uprawiać jeszcze w czasach szkolnych. Od początku należał do Klubu Turystyki Górskiej „Grzdyle” (który później zmienił nazwę na Dolnośląski Klub Górski). W 1980 r., z gronem przyjaciół z PTTK – opiekunów szkolnych kół krajoznawczo – turystycznych oraz instruktorów ZHP tworzy Klub Turystyki Górskiej „Łazek” i zostaje jego  pierwszym prezesem. Aktywnym jego członkiem jest do dnia dzisiejszego, piastując różne funkcje we władzach Klubu. Działalność klubowa pozwoliła mu na rozwijanie zainteresowań, pogłębianie wiedzy i uzyskiwanie kolejnych stopni wtajemniczenia turystycznego. W 1974 r. uzyskuje uprawnienia organizatora turystyki, dwa lata później – strażnika ochrony przyrody, w roku 1978 przodownika turystyki górskiej, w 1980 r.  przodownika turystyki pieszej, a w 1988 instruktora krajoznawstwa. Współorganizuje i prowadzi wycieczki klubowe w górach Polski, Czechosłowacji, Bułgarii i Węgier, ogólnodostępne rajdy górskie i piesze, z których kilka trafia na dłuższy czas do oddziałowego kalendarza imprez turystycznych („Śladami Liczyrzepy”, „Wiosna w górach”, „Rajd do Ziuty”, czy „Jesienny zlot turystów górskich”). W 1989 r. zostaje przewodnikiem sudeckim. Otwiera to nowy rozdział w jego działaniach. Jemu należy przypisać reaktywowanie i kierowanie Akcją „Czyste Góry”, organizowaną przez kolejnych 16 lat w Masywie Ślęży w ramach obchodów Światowego Dnia Turystyki (a później Światowego Dnia Ochrony Środowiska). Akcja ta stała się wizytówką oddziałowego Klubu Przewodników Turystycznych i przybrała formę masowej imprezy ekologicznej, w której brała udział młodzież ze szkół wrocławskich, wałbrzyskich, świdnickich, dzierżoniowskich oraz z terenu miasta i gminy Sobótka. W Klubie Przewodników Turystycznych inicjuje szereg działań szkoleniowych; jest też pomysłodawcą, redaktorem i głównym wykonawcą wydawanej przez trzy lata „Mozaiki Przewodnickiej”, która cieszy się uznaniem „dolnośląskiej braci przewodnickiej”. Bardzo szybko zostaje członkiem klubowego zarządu pełniąc w nim różne funkcje, a od 2003 jest jego Prezesem.

W latach 2005 – 2009 wchodzi w skład Zarządu Dolnośląskiej Federacji Przewodników PTTK.

Bardzo ciekawą inicjatywa programową był patronat Klubu nad autorską klasą turystyczno krajoznawczą Andrzeja Pikulskiego w V Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu. Podczas jej realizacji Marek Szot uczestniczył jako siła fachowa w dorocznych wakacyjnych obozach górskich klasy, oraz w licznych wycieczkach. Absolwenci tej klasy uzyskali w większości uprawnienia przewodnickie i do dnia dzisiejszego prowadzą działalność turystyczną, zarówno społeczną, jak i komercyjną.

Od 2003 roku, kiedy to uzyskał uprawnienia instruktora ochrony przyrody, konsekwentnie prowadzi działania w tym zakresie. W tym okresie miała swój udział w wykształceniu ponad 20 instruktorów i w powołaniu oddziałowej komisji ochrony przyrody.

Godnym podkreślenia jest także jego udział we władzach wyższych Towarzystwa. W latach 1978 1992 zasiadał w Zarządzie Oddziału Wrocław Fabryczna, w latach 1985 – 1991 wchodził w skład Zarządu Wojewódzkiego PTTK we Wrocławiu, a w latach 1983 – 1991 przewodniczył Wojewódzkiej Komisji Turystyki Górskiej PTTK i wchodził w skład Delegatury Sudeckiej Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK. Zaangażowany był też w pracę podkomisji klubów górskich i alpinizmu turystycznego KTG ZG PTTK. Brał też udział w pracach Komisji Szkoleniowej Zarządu Wojewódzkiego PTTK we Wrocławiu. Od 1989 roku jest członkiem Terenowego Referatu Weryfikacyjnego GOT we Wrocławiu, a od 2004 r. członkiem Dolnośląskiej Komisji Egzaminacyjnej ds. przodowników turystyki górskiej, a od  roku 2008 jej przewodniczącym. W roku 2007 został powołany na stanowisko Przewodniczącego Delegatury Sudeckiej. Funkcję tę pełnił do wyboru na stanowisko wiceprzewodniczącego KTG ZG PTTK (2010), którym jest do dziś. W latach 2005 – 2016 pełnił funkcję sekretarza Regionalnego Kolegium Instruktorów Krajoznawstwa „Dolny Śląsk”, zajmując się sprawami instruktorów (wnioski, mianowania, przedłużanie legitymacji, weryfikacja i wymiana legitymacji instruktorskich). Był także pracownikiem etatowym Biura Oddziału (1986 1991), gdzie jako instruktor, specjalista i zastępca kierownika biura zajmował się działalnością programową.

Jego praca i zaangażowanie na niwie turystyki były zauważane przez brać turystyczną i przez władze. Za swoją działalność został wyróżniony: Honorową Odznaką „Turysta Dolnego Śląska”, Złotą Odznaką „Zasłużony dla Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”, Odznaką „Zasłużony w pracy PTTK wśród młodzieży”, Złotą Honorową Odznaką PTTK, Odznaką „25 lat w PTTK”, Medalem 50-lecia PTTK, Odznaką „Honorowy Przodownik Turystyki Górskiej”, Medalem Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK, Odznaką „Zasłużony przewodnik PTTK”, Odznaką „Zasłużony instruktor krajoznawstwa”, Brązową i Srebrną Odznaką „Zasłużony działacz turystyki”, Odznaką Honorową „Za zasługi dla turystyki”, Odznaką Honorową „Za zasługi dla ochrony środowiska i gospodarki wodnej”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Honorową NSZZ Policjantów, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi.

Na XXI Zjeździe Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna w dniu 20 kwietnia 2013 r. otrzymał godność „Honorowy Członek Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”.

III. OGNIWA

DZIAŁAJĄCE W RAMACH ODDZIAŁU PTTK WROCŁAW FABRYCZNA

Koła i Kluby PTTK

Przez nasz Oddział przewinęło się w minionym 50-leciu bardzo wiele kół i klubów. W połowie lat osiemdziesiątych zarejestrowanych było Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna aż 64 ogniwa. Duża była też rotacja. Jedne koła zaprzestawały działalności lub tworzyły własne Oddziały. Powstawały nowe ogniwa. Ale były też koła i kluby, które z różnych przyczyn przechodziły pod opiekę tego Oddziału. Długo zastanawialiśmy się w jaki sposób je przedstawić w tym wydawnictwie. Przecież o wielu z nich nie umiemy powiedzieć nic, za wyjątkiem nazwy i okresu w którym działały w ramach naszego Oddziału. Zdecydowaliśmy się na chronologię. A okres (lata) związania się danego ogniwa z Oddziałem PTTK Wrocław Fabryczna pokazujemy obok nazwy. I jeszcze małe wyjaśnienie dotyczące nazw. W okresie od powstania Międzyzakładowego Oddziału PTTK do czasu przemian gospodarczych koła PTTK były wyraźnie umocowane w macierzystych zakładach pracy. Mówi zresztą o tym pierwsza nazwa Oddziału – „Międzyzakładowy”. W dużych wrocławskich zakładach pracy istniało kilka Kół PTTK, lub Koło Zakładowe miało pod sobą ogniwa wydziałowe. Stąd Czytelniku w niektórych przypadkach spotkasz się nie z nazwą koła PTTK, a z nazwą zakładu.

I jeszcze jedna uwaga. W poniższym materiale, przy nazwiskach niektórych działaczy pracujących na rzecz Oddziału druga z dat napisana jest pochyłym drukiem z gwiazdką „*” . Jest to informacja, iż po zaprzestaniu przez dane koło działalności (lub wyjściu koła z Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna) osoba ta nadal działała we władzach naszego Oddziału. 

Ale przejdźmy do opowieści o poszczególnych kołach i klubach. Na początku były…      

 Wrocławskie Zakłady Elektroniczne MERA –  ELWRO  (1967-1978)

Profil produkcyjny powstałych w końcu lat pięćdziesiątych Wrocławskich Zakładów Elektronicznych „ELWRO” wymagał szczególnych kwalifikacji. Koniecznym więc było pozyskiwanie do pracy ludzi młodych i wykształconych. To właśnie grono stanowiło podatny grunt dla rozkwitu proponowanych przez PTTK form aktywnego wypoczynku i turystyki.

Pierwsze Koło PTTK powstało w zakładzie na przełomie lat 1962 – 1963. Zarejestrowane w Oddziale Wrocławskim pod numerem 141 szybko zyskiwało nowych członków. Z końcem roku 1964 r. było ich już 256, a 26 lutego 1965 r., w dniu V Konferencji Sprawozdawczo – Wyborczej, niemal 15% załogi zakładów było członkami PTTK.

Zakłady Elektroniczne Elwro były zlokalizowane w kilku punktach miasta oraz miały filie poza Wrocławiem. Z faktu tego wynikały problemy z koordynacją działalności ogniw PTTK w zakładzie. Właśnie one, wzmocnione ambicjami i aktywnością działaczy koła PTTK, doprowadziły do powołania na V Konferencji Sprawozdawczo – Wyborczej (26 lutego 1965 r.) Oddziału Zakładowego. Jego powołanie gorąco popierała dyrekcja Zakładów Elwro, władze dzielnicy Fabryczna, a przede wszystkim Zarząd Okręgu PTTK.

Już dwa lata później – 14 kwietnia 1967 r., podczas kolejnej Konferencji Sprawozdawczo Wyborczej, delegaci kół zakładowych podejmują uchwałę o powołaniu Międzyzakładowego Oddziału PTTK. Wybrano władze Oddziału, zobowiązując Zarząd do dokooptowania do swego składu pięciu przedstawicieli Kół PTTK z większych zakładów przemysłowych dzielnicy Fabryczna. Miało to miejsce 30 maja 1967 r. Wówczas do Międzyzakładowego Oddziału PTTK przechodzi 7 zakładowych kół PTTK (577 członków).

Działalność PTTK w Elwro miała ogromny wpływ na powstanie rzeszy uczestników imprez turystycznych.  Przyczyniła się też do przygotowania organizatorów tych imprez oraz pozwoliła na wyłonienie się grona działaczy szczebla zakładowego i tych działających wyżej. Nie sposób pominąć takich nazwisk jak Jerzy Oko – prezes Koła nr 141, czy Jerzy Drużyłowski – prezes Oddziału Zakładowego. We władzach Międzyzakładowego Oddziału PTTK działali: Henryk Gałecki wiceprezes (1971-1972); Janusz Hilgert – członek Zarządu (1967-1968); Wacław Jarguliński prezes (1973-1974), wiceprezes (1972-1973), członek Zarządu (1969); Stanisław Jastrzębski członek Zarządu (1968-1969); Jan Kaczmarz – członek Zarządu (1967-1968); Henryk Kubisz członek Zarządu (1967-1969); Edward Łuczak – przewodniczący Komisji Rewizyjnej (1969-1976); Kazimierz Maczuga – członek Zarządu (1967-1968); Bogdan Majewski – członek Zarządu (19671968); Jerzy Markiewicz – członek Zarządu (1967-1969); Stanisław Pilarz – wiceprezes (1974), członek Zarządu (1972-1973); Witold Prelicz – prezes (1967-1970 i 1972-1973), członek Zarządu (1970-1972); Henryk Suder – członek Zarządu (1967-1968); Jerzy Traczuk – członek Zarządu (19671968);  Zygmunt Zawada – członek Zarządu (1974).

15 listopada 1978 r. koła zakładowe Elwro podejmują uchwałę o powołaniu Zakładowego Oddziału PTTK, zrywając tym samym kontakty organizacyjne z Oddziałem PTTK Wrocław Fabryczna.

Państwowa Fabryka Wagonów PAFAWAG (1967-1971)

W wyniku ustaleń podjętych przez Zarząd Oddziału Wrocławskiego na wspólnym posiedzeniu wyjazdowym w Pafawagu w lutym 1966 r. po kilkuletniej przerwie Koło PTTK nr 9 reaktywowało swoją działalność. Dzięki tej inicjatywie, przychylnie przyjętej przez Radę Zakładową i Pracowniczą, ZMS, Związek Zawodowy Metalowców i jego Federację „Stal”, w krótkim czasie zmieniał się charakter imprez wypoczynkowych. Zwiększeniu ulegała też liczba ogniw wydziałowych PTTK i członków Koła. Dwóch przedstawicieli – Jerzy Kruk i Kazimierz Mszyca – weszło w dniu 30 maja 1967 r. w skład Zarządu Oddziału Międzyzakładowego PTTK.

Wkrótce powołane zostały też ogniwa wydziałowe PTTK, natomiast Zarząd Koła przyjął rolę koordynatora działalności turystycznej. Zapoczątkowano (25.05.1968) wydawanie „Biuletynu Informacyjnego”. Co miesiąc omawiano w nim szczegółowo działalność ogniw PTTK w zakładzie. Przedstawiana była też  problematyka Oddziału i działalność przedstawicieli Koła w jego władzach. Ogniwa PTTK korzystały z poparcia Rady Zakładowej (członkiem PTTK był jej  przewodniczący) zarówno rzeczowego (autokary) jak i z dofinansowania imprez. Była możliwość korzystania, dla organizacji imprez turystycznych z zakładowego ośrodka wypoczynku świątecznego w Sułowie, z obiektów ZZ Metalowców (np. Wały nad Odrą) i z Zakładowego Domu Kultury Grabiszynek. Koło PTTK Pafawagu i jego ogniwa, przy współpracy Międzyzakładowego Oddziału PTTK, były organizatorem I Zlotu Metalowców (Duszniki Zdrój 16-18.05.1969). Impreza ta, przy poparciu Władz ZZ Metalowców stała się w latach następnych sztandarową dla Związku i Kół PTTK będących zgodnie z regulaminem Koła pod opieką Rady Zakładowej.

Prezesem Koła, na przestrzeni kilku lat jego działalności, był Jerzy Kruk – od stycznia 1969 r. także wiceprezes Oddziału Międzyzakładowego PTTK. Członkowie pierwszych władz Koła mocno angażowali się w działalność Oddziału. Kazimierz Mszyca i Tadeusz Ilow byli członkami Zarządu Oddziału, Wiktor Nowak przewodniczył Kołu Organizatorów Turystyki, Bronisław Janaszek był aktywistą turystyki narciarskiej. W działalności na szczeblu ogniw wydziałowych wyróżniali się: Stanisław Wysocki (skarbnik), Marian Śledź, Tadeusz Mucha, Tadeusz Frankowski, Krystyna Maj (wszyscy z Zarządu Koła „koordynatora”), a także późniejsi jego członkowie: Kazimierz Pniewski i Stanisław Bobowiec.

Koło jako ogniwo Oddziału Międzyzakładowego działało do 20 lutego 1971 r., kiedy to w uzgodnieniu z władzami (Zarząd Okręgu PTTK, ZZ Metalowców) Zjazd Organizacyjny podjął decyzję o powołaniu Oddziału Zakładowego PTTK, uzyskując zgodę Zarządu Głównego PTTK (17.03.1971). Prezydium Zarządu Głównego PTTK pismem z dnia 25.03.1971 r. zaakceptowało proponowany zasięg terytorialny działalności organizacyjnej nowego Oddziału.

Zjednoczone Zakłady ARCHIMEDES (1967-1985 z przerwami)

Koło PTTK powstało w zakładach „Archimedes” z inicjatywy entuzjastów turystyki narciarskiej i wodniaków 23 marca 1956 r. W Oddziale Wrocławskim otrzymało kolejny nr 18. Kilka lat później (1960) zaszła jednak konieczność wznowienia działalności, a przede wszystkim mobilizacji członków Koła i miłośników turystyki do udziału w imprezach Oddziału.

W dniu 30 maja 1967 r. przedstawiciel Koła Józef Iwan – uczestniczy w spotkaniu inaugurującym powstanie Międzyzakładowego Oddziału PTTK i zostaje członkiem Zarządu Oddziału. Koło otrzymuje nowy numer 10.

Zakłady „Archimedes” dysponowały kilkoma ośrodkami wypoczynkowymi w Szklarskiej Porębie, Jelczu (jezioro), Głębokim (jezioro) i Rewalu. Stwarzało to możliwości organizacji różnych aktywnych form wypoczynku: narciarstwo, wycieczki i rajdy górskie, kajaki i biwakowanie nad jeziorami.

Członkowie Koła uczestniczą w popularnych rajdach PTTK („Szlakami Lenina”, „Skalne Grzyby”), a po przejściu do Oddziału Międzyzakładowego biorą udział w imprezach organizowanych wspólnie przez ogniwa Oddziału, na wielu z nich obsadzając trasy rajdowe (Kocie Góry, Walim, rejon Włodarza, „Barwy Jesieni”).

W okresie działalności Koła funkcje prezesów pełnili: Władysław Kaczmarek (1956), Zbigniew Curyk (1957), Józef Iwan (1960), Edward Piech (1970), Zbigniew Ścigaj (1973), Jerzy Kozłowski (1974-1980), Zygmunt Kawka (1981), Jerzy Szopiński (1985).

Przez pewien czas (lata 1968-1974) w zakładzie działało też Koło Nr 23 przy Zasadniczej Szkole Zawodowej „Archimedes”. Funkcje prezesów tego Koła pełnili: Czesław Pindor, Henryk Sot, Jerzy Bogutek, Danuta Zawada, Zbigniew Zalewski.

We władzach Międzyzakładowego Oddziału PTTK (później Dzielnicowego Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna) działali Józef Iwan – członek Zarządu (1967-1968) i Bolesław Racławski członek Zarządu (1972-1973).

Dolnośląskie Zakłady Wytwórcze Maszyn Elektrycznych  DOLMEL  (1967-1990)

Koło Zakładowe PTTK nr 70 (później nr 11) powstało 15 grudnia 1955 r. z inicjatywy grona entuzjastów turystyki narciarskiej i wodniactwa. Zachętę stanowiły, coraz liczniejsze w tym czasie rajdy zimowe, odbywające się głównie w Beskidzie Śląskim i Żywieckim, na które organizatorzy Koła PTTK z zakładów o pokrewnych profilach produkcji (Apena, Celma), przysyłali zaproszenia.

Przedstawiciel Koła PTTK Władysław Mianowski wziął udział w spotkaniu inaugurującym powstanie Międzyzakładowego Oddziału PTTK w dniu 30 maja 1967 r. i został członkiem Zarządu Oddziału. W nowym Oddziale Koło otrzymało nr 11.

W krótkim czasie powstają jeszcze dwa koła młodzieżowe: nr 29 przy ZMS (05.11.1968) i nr 30 przy Zasadniczej Szkole Zawodowej (12.11.1968).

W zakładzie działał znany w kraju klub sportowy (Dolmel Wrocław), który dysponował sprzętem sportowo – turystycznym (kajaki, namioty) i wypożyczał go. To pozwoliło na rozwój turystyki wodnej.

Organizowane przez Oddział Wrocławski PTTK masowe imprezy górskie („Sudecka Wiosna”, Skalne Grzyby”, „Rajd Bialski”) zachęcały do korzystania i z takiej formy turystyki. Ponadto zakład dysponował ośrodkiem wypoczynkowym w Sokolcu, co umożliwiało organizację sobotnio niedzielnych wycieczek w rejon Wielkiej Sowy i Walimia. Na zaproszenie Koła PTTK przy Chemar Kielce, z inicjatywy Koła, pracownicy Dolmelu brali udział w wiosennych Rajdach Świętokrzyskich. I jeszcze wspólnie z aktywem Oddziału Koło zorganizowało kilka górskich imprez turystycznych oraz obsadzało kierowanie trasami na imprezach oddziałowych (IV Zamki Piastowskie, XXV lat Zakładu Dolmel, 100-lecie turystyki PTT/PTTK). Liczba chcących uczestniczyć w tego typu imprezach rosła z każdym rokiem.

W roku 1980 z Koła Zakładowego (nr 11) wyodrębnia się sekcja kajakowa, tworząc Koło nr 17 Klub Turystyki Wodnej (05.03.1980). Klub ten organizował każdego roku (niekiedy wspólnie z kołami Oddziału Pafawag) imprezy wodniackie – spływy rzekami Dolnego Śląska (Barycz, Nysa Kłodzka, Bóbr) i innymi polskimi rzekami (Wda, Dunajec), korzystając ze wspólnej z TKKF bazy sprzętowej (kajaki, namioty, przyczepa do transportu wyposażenia).

Na przestrzeni lat funkcje prezesów Kół sprawowali:

• w Kole Zakładowym Nr 70 (później nr 11): Leon Kromłowski (1955), Krzysztof Rozmus (1960), Eugeniusz Hruby (1960-1964), Władysław Mianowski (1965-1970), Emil Wilczyński (1971), Mieczysław Zandberg (1972-1973), Ryszard Żuk (1973-1974), Roman Wróbel (1975-1976), Wiktor Zembrzuski (1977-1979), Antoni Zygnerski (1980-1981), Emil Wilczyński (1986-1990).
• w Kole Nr 29 przy ZMS: Ryszard Zań (1968-1969), Maria Szymańska (1969-1970)
• w Kole Nr 30 przy ZSZ Dolmel opiekunami byli: Jan Mrózek (1968-1969), Roman Szymczyk (1970-1971).

Działalność PTTK z zakładzie w latach 1982 – 1985 znacznie osłabła. Koło działało jeszcze do roku 1990 (do czasu zmian związanych z prywatyzacją zakładu).

Wielu spośród członków Koła działało w Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna, pełniąc odpowiedzialne funkcje w jego władzach: Władysław Mianowski – prezes (1970-1972 i 1974-1981), skarbnik (1972 i 1983-1990*); Mieczysław Zandberg – prezes (1981-1990*), członek Zarządu (19731980); Bożena Komendera – przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego (1970-1974); Jerzy Idler przewodniczący Sądu Koleżeńskiego (1974-1978), członek Zarządu (1981-1985); Emil Wilczyński członek Komisji Rewizyjnej (1989-1990*).

Fabryka Maszyn Rolniczych AGROMET – PILMET (1967-1976 z przerwami)

Koło PTTK w Zakładach Metalowych „PILMET” powstało 6 kwietnia 1956 r., jako koło młodzieżowe, działające pod patronatem ZMS. W Oddziale Wrocławskim zostało zarejestrowane pod numerem 66. Jednak słaba aktywność w początkowym okresie sprawiła, iż po roku 1960 trzeba było wznowić działalność Koła.

Na zebraniu inaugurującym działalność Międzyzakładowego Oddziału PTTK reprezentującego Koło Janusza Hilgerta wybrano członkiem Zarządu Oddziału. W nowym Oddziale Koło otrzymało nr 14. Członkowie Koła uczestniczyli, ale też współorganizowali rajdy „Szlakiem tajemnic podziemi walimskich”, „Barbórka”, „Krowiarki”.

W latach 1965 – 1972, w zakładzie działało też Szkolne Koło PTTK nr 18 przy ZSZ „Pilmet”.

Prezesami Koła nr 14 byli: Eliasz Sadek (1956), Jan Kaczmarz (1961), Wilhelm Raś (19631969), Tadeusz Mikita (1971), Zdzisław Duda (1973), Janusz Kamiński (1975-1976).

We władzach Oddziału PTTK Wrocław-Fabryczna działali Aleksander Pietrusiński – wiceprezes (1969), członek Zarządu (1968); Józef Pawlikowski – członek Zarządu (1971-1972); Mariusz Markowski – członek Prezydium Zarządu (1974-1975), członek Zarządu (1972-1974).

Klub „Azymutek – 67” (1967-1978)

Wrocławskie Zakłady Przemysłu Maszynowego Leśnictwa DOLPIMA (1968-1969 i 1979-1985)

Koło PTTK we Wrocławskich Zakładach Przemysłu Maszynowego Leśnictwa reaktywowało swoją działalność po dziesięcioletniej przerwie 16 listopada 1979 r. Oddział otrzymał odpowiedni wniosek wraz z listą 35 osób godzących się na pobieranie składek PTTK bezpośrednio z listy płac. Inicjatywa członków Koła miała poparcie Związku Zawodowego Pracowników Leśnictwa i Przemysłu drzewnego. W Oddziale zarejestrowane zostało pod nr 18.

Turystyka organizowana przez Koło od razu zyskała poparcie związków zawodowych. Pracownicy Dolpimy zapraszani byli przez członków Koła do uczestnictwa w kolejnych Rajdach Leśników i Drzewiarzy. Wielokrotnie brali też udział w „Rajdzie Świętokrzyskim”. Korzystając z należącej do Związku Zawodowego Pracowników Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego bazy noclegowej w Karłowie organizowano turystyczne wypady w rejon Gór Stołowych.

Prezesami Koła byli: Jerzy Komenda (1968-1969), Mieczysław Ryglowski (1980-1984), Henryk Andrzejczak (1984-1985).

Członkiem Zarządu Oddziału w latach 1981 – 1982 był inicjator wznowienia działalności Koła PTTK w zakładzie – Roman Nikolin.

Fabryka Maszyn Drogowych FADROMA (1968-1991 z przerwami)

Koło PTTK w Fabryce Maszyn Budowlanych należało do ogniw, które z inicjatywy Witolda Prelicza – Prezesa Oddziału, po utworzeniu Międzyzakładowego Oddziału PTTK szybko wznowiło swą działalność (05.12.1968). W ewidencji Oddziału otrzymało Nr 15.

W latach siedemdziesiątych członkowie i sympatycy Koła brali udział w imprezach oddziałowych. Każdego roku uczestniczyli w Zlotach Metalowców organizowanych przez koła, a później Oddział Zakładowy Pafawagu. Koło nr 15 miało także własną imprezę – „Złaz Fadromy”. Ponadto dysponowało przejętą od Rady Zakładowej wypożyczalnią sprzętu turystycznego.

Prezesami Koła byli: Augustyn Białowąs (1968-1969), Juliusz Paszkowski (1972-1975), Edward Kozanecki (1976-1979), Adam Hejna (1981-1982), Elżbieta Rampold (1983-1984), Zdzisław Borowiec (1990).

Członkiem Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna był Juliusz Paszkowski (1973-1975).

Fabryka Automatów Tokarskich (FAT) (1968-1983 z przerwami)

Koło PTTK przy Fabryce Automatów Tokarskich powstało 20 marca 1956 r., jako ogniwo Oddziału Wrocławskiego PTTK.

Do Międzyzakładowego Oddziału PTTK przeszło w 1968 r. i w wyniku uzgodnień prezesa Zarządu Oddziału, Rady Zakładowej, ZMS i Dyrekcji Zakładu wznowiło swoją działalność 12 marca 1969 r. jako Koło Nr 12. Aktyw Koła szybko włączył się w organizację imprez turystycznych. Koło było  współorganizatorem pierwszej imprezy jesiennej „Dzik 70” (Lubachów – listopad 1970), a także organizowało „Zlotu Ponarowców” (PONAR – Zjednoczenie Przemysłu Obrabiarkowego) i obozy turystyczne w Bieszczadach. Członkowie i sympatycy Koła brali też udział w wielu rajdach oddziałowych („Zamki Piastowskie”, „Szlakiem tajemnic podziemi walimskich”, „Sobótki Słowiańskie”).

Prezesami Koła byli Marian Mikołowski (1956), Franciszek Statnik (1969-1973), Bogusław Modelski (1974-1975), Andrzej Chmielecki (w Kole przy hotelu – 1976), Marian Kuriata (1977), Henryk Banasiak (1979); Krzysztof Miklus (1980-1983).

We władzach Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna działali: Franciszek Statnik – członek Zarządu (1972-1973), Bogusław Modelski – członek Zarządu (1976-1983*)

Koło nr 31 przy Osiedlowym Domu Kultury „Kozanów” (1968-1972)
Koło nr 33 przy Osiedlowym Domu Kultury „Maślice” (1968-1972)
Koło nr 34 przy Osiedlowym Domu Kultury „Muchobór” (1968-1972)
Koło nr 35 przy Osiedlowym Domu Kultury „Pilczyce” (1968-1970)
Koło nr 25 przy Zakładach Mięsnych (1968-1979)
Koło nr 9 przy parafii św. Klemensa Dworzaka (1969-1995)
Koło nr 21 w Zakładzie Produkcji Aparatury Elektronicznej„INCO” (1970-1972 i 1981-1985)

Koło PTTK nr 21 w Zakładach Produkcji Aparatury Elektronicznej działało z przerwami. W protokóle z zebrania zawiązującego Koło (10 marca 1970 r.) można znaleźć nazwiska inicjatorów: członka Zarządu Oddziału PTTK – Józefa Iwana, Przewodniczącej Rady Zakładowej – Zofii Maass oraz 26 uczestników spotkania. Dokument ten pośród stosownych ustaleń zawiera odwołanie do uchwały Sekretariatu CRZZ z 1955 r i porozumienia pomiędzy CRZZ i PTTK z 1962 r. o wspólnych celach PTTK i CRZZ w organizacji wypoczynku pracowników zakładu („Koło PTTK właściwą formą organizacji turystyki”).

Koło, korzystając z poparcia Dyrekcji i Rady Zakładowej (autokary, dofinansowanie), staje się organizatorem autokarowych wycieczek turystycznych i krajoznawczych. Jego członkowie i sympatycy uczestniczą w imprezach oddziałowych, takich jak rajdy: „Szlakiem Zamków Piastowskich”, „Zlot Elektroników”, „Zlot Metalowców”, „Szlakiem tajemnic podziemi walimskich”, „Sobótki Słowiańskie”. W okresie zimowym organizowane są wyjazdy na narty. Prowadzone są prelekcje o tematyce turystycznej.

W latach 1973 – 1980 nastąpiła przerwa w działaniach Koła. O wznowieniu jego działalności Oddział PTTK Wrocław Fabryczna został poinformowany pismem z dnia 9 czerwca 1981 r. Jednak po kilku latach niewielkiej aktywności działalność Koła zanikła całkowicie.

Prezesami Koła byli Józef Iwan (1970-1972), Waldemar Kędra (1981-1982), Dariusz Banaszyk (1983-1985).

Członkiem Zarządu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna był w latach 1968 – 1970 Józef Iwan współzałożyciel Koła.

Koło nr 13 przy HUTMEN (1967-2008)

Koło PTTK przy Zakładach Hutniczo – Przetwórczych Metali Nieżelaznych „HUTMEN” powstało 11 stycznia 1962 r. Od początku za główny cel postawiło sobie organizowanie wycieczek turystyczno krajoznawczych i aktywnego wypoczynku, dla załogi zakładu pracującej w ciężkich warunkach (wysoka temperatura, hałas, wpływ szkodliwych metali ciężkich). Pierwszym prezesem Koła, które liczyło wtedy 30 osób został Stanisław Semczyszyn. W początkowym okresie Koło nie działało zbyt intensywnie. Dopiero po 1968 r. działania nabrały większego rozmachu. Organizowano liczne wycieczki turystyczne w Bieszczady, Gorce, Tatry i Pieniny, wyjazdy krajoznawcze do Trójmiasta, Malborka, Wieliczki, a także  turystyczne wyprawy w Sudety.

W maju 1967 roku Koło weszło w skład Międzyzakładowego Oddziału PTTK stając się jednym z członków – założycieli.

Od połowy lat siedemdziesiątych (w roku 1975 Koło liczyło 186 członków) zaczęto organizować imprezy turystyki kwalifikowanej, szczególnie górskiej, na terenie Sudetów i Beskidów oraz popularne wycieczki do Gniezna, Biskupina, Torunia, Kórnika, Rogalina, Warszawy, Krakowa i inne atrakcyjne miejsca. Na przełomie lat siedemdziesiątych zaczęto propagować turystykę narciarską, organizując w każdym sezonie około 10 wyjazdów na narty. Prężnie działała też sekcja kajakowa, współorganizując spływy na Czarnej Hańczy i Raspudzie, Drwęcy, Obrze, Wdzie i Drawie. W 1979 r. zorganizowano trzytygodniową wyprawę w góry Pirynu i Riły (Bułgaria), a w latach osiemdziesiątych cztery dwutygodniowe obozy w Tatrach Słowackich. Od 1982 r. przez blisko dziesięć lat, były organizowane obozy w Tatrach (po 10 – 14 dni) z bazami w Domu Turysty w Zakopanem i schroniskach tatrzańskich. W 1993 r. członkowie Koła byli też w Alpach (Masyw Dachsteinu). Oczywiście nadal organizowano imprezy turystyki kwalifikowanej w Bieszczadach, Beskidzie Śląskim i Żywieckim, Górach Świętokrzyskich i na  Jurze Krakowsko – Częstochowskiej oraz wycieczki krajoznawczym po Polsce (Kraków, Wieliczka, Sandomierz, Pszczyna, Tarnowskie Góry, Ojców, Łańcut, Malbork, Gdańsk) i poza jej granicami (Budapeszt, Wiedeń, Praga, Skalne Miasta, Morawski Kras, Jeseniki, Parki Narodowe i Dalmacja w Chorwacji i Szwajcaria Czesko – Saksońska). Ale najwięcej imprez turystycznych było organizowanych w Sudetach, które członkowie i sympatycy Koła przemierzyli wzdłuż i wszerz. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych odbywało się około piętnastu, w latach późniejszych około pięciu imprez rocznie. Koło tradycyjnie organizowało trzy imprezy: w maju „Rajd Hutników”, w czerwcu (z okazji Dnia Dziecka) wycieczka „Z dziećmi w góry” i w październiku „Zakończenie sezonu”.

Dobra działalność Koła to także wynik udzielanego przez Dyrekcję Zakładu poparcia; m.in. w formie dofinansowania do wielu organizowanych przez Koło imprez turystycznych.

W roku 1984 w dowód uznania za długoletnią aktywną działalność Koło zostało wyróżnione Srebrną Honorową Odznaką PTTK.

Prezesami Koła byli: Stanisław Semczyszyn (1962-1968), Tadeusz Kalisz (1968-1970), Zdzisław Bogusławski (1972-1973), Andrzej Fryt (1973-1974), Adam Kucharczyk (1974-1975), Jan Sendal (1975-1976), Jadwiga Klusek (1976-1978), Bronisław Jaje (1978-1981), Janusz Chrzan (19811984), Jerzy Kosowski (1985-2008)

Wśród aktywnych działaczy wymienić trzeba: Mariana Kosińskiego, Mariannę i Bronisława Jaje, Jana Staniszewskiego, Janusza Chrzana, Tadeusza Jarosza, Jerzego Kosowskiego, Iwonę Olczak, Dorotę Szymszon i Bożenę Rymarowicz.

W skład władz Oddziału wchodzili: Janusz Chrzan – członek Zarządu (1985-1986); Bronisław Jaje – wiceprezes (1983-1985) i członek Prezydium Zarządu (1981-1982);  Tadeusz Jarosz – członek Zarządu (1989-2000) i Jerzy Kosowski – członek Zarządu (2000-2008*)

Niestety narastające działania właścicielskie zmierzające do likwidacji Hutmenu i uwolnienia jego terenu pod działalność deweloperską spowodowały radykalne zmniejszenie zatrudnienia oraz wprowadziły atmosferę niepewności i tymczasowości.

W sposób oczywisty przeniosło się to na liczebność Koła i jego dalszą działalność. Wiele osób – członków i sympatyków Koła angażujących się w działalność turystyczną odeszło z zakładu. Kilka osób aktywnie uczestniczących w pracach Koła zmogły choroby. Także śmierć zbierała swoje żniwo. Wobec powyższego Koło nr 13 nie spełniając wymogu statutowej liczby członków z końcem roku 2008 zakończyło działalność.

Wrocławskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych (1967-1985)

Zakładowe Koło PTTK przy Wrocławskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych założone zostało 26 stycznia 1964 r. i zarejestrowane w Oddziale Wrocławskim jako Koło nr 195. Przejęte przez Oddział Międzyzakładowy otrzymuje nr 16.

Działalność Koła na rzecz załogi zakładu cieszyła się poparciem Rady Zakładowej i Dyrekcji. Organizowane były wycieczki autokarowe do atrakcyjnych turystycznie miejsc w Polsce. Chętnie też odwiedzano dolnośląskie miejscowości podgórskie. Członkowie i sympatycy Koła brali udział w imprezach  macierzystych Oddziałów PTTK (w Oddziale Wrocławskim – Skalne Grzyby i Rajd Bialski, w Oddziale Wrocław Fabryczna – Zamki Piastowskie, Zlot Elektroników, Zlot Metalowców). Drużyny koła zakładowego uczestniczyły w popularnych rajdach branżowych hutników (Rajd Hutników).

Gablota Koła PTTK była kontaktem z jego członkami i sympatykami. Znaleźć tam można było informacje o bieżącej działalności PTTK, dowiedzieć się o planowanych imprezach, ale też przeczytać relacje i obejrzeć fotografie z rajdów i wycieczek, które już się odbyły. Taka forma kontaktu zachęcała nie tylko do udziału w kolejnych imprezach, ale i pomagała pozyskać nowych członków PTTK.

Prezesami Koła byli: Rajmund Szymczyk (1964), Urszula Kawińska (1966-1968), Edward Feliks (1969), Janusz Chmiel (1970-1971), Anna Adamska (1972), Teresa Słodka (1973); Marek Sroczyński (1975-1985).

Na szczególne wyróżnienie zasługuje aktywność społeczna Urszuli Kawińskiej, która założyła Koło PTTK. Pełniła też w nim funkcje prezesa, a później sekretarza i skarbnika. Jako przodownik GOT na przestrzeni wielu lat, inicjowała też jego działalność programową.

Urszula Kawińska działała we władzach Oddziału. Była tam członkiem Zarządu (1974-1981), członkiem Komisji Rewizyjnej (1981-1985) i przewodniczącą Sądu Koleżeńskiego (1991-1992).

Koło nr 19 „Terenowe” (1967- i nadal)

Koło zrzesza turystów, którzy nie zdeklarowali swej przynależności do żadnego z działających w Oddziale kół i klubów. Jego członkowie biorą aktywny udział w życiu Oddziału, organizując imprezy i spotkania oddziałowe. Wielu z nich przez lata działało i nadal działa we władzach Oddziału. Są też współorganizatorami corocznego Zlotu Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

Koło Organizatorów Turystyki (1968-1972)

Od początku powstania Oddziału istniała pilna potrzeba szkolenia jego członków. Najlepszą i wówczas najbardziej popularną formą szkoleń były kursy organizatorów turystyki, których gorącym propagatorem był Witold Prelicz W pierwszym pięcioleciu istnienia Oddziału zorganizowanych zostało 12 kursów  dla 452 absolwentów. W 1968 r. zawiązane zostało Koło – Klub Organizatorów Turystyki, którego celem było organizowanie pogłębionych szkoleń i mobilizowanie członków do uczestnictwa w imprezach środowiska, kół zakładowych, a także Oddziału. Znaczna część absolwentów kursów organizowanych w tamtych latach do dziś uprawia turystykę i uczestniczy w życiu organizacyjnym naszego Oddziału.

Z działaczy tego okresu wymienić należy Wiktora Nowaka – prezesa Koła, Jana Staniszewskiego, Annę Zamojską, Tadeusza Muchę, Mariusza Markowskiego, Pawła Mystka.

Młodzieżowy Klub Turystyczny „Ślężanie” (1968-1990 z przerwami)

Klub powstał 16 maja 1968 r. z połączenia trzech grup gromadzących młodzież uczestniczącą w życiu Oddziału – „Felicjanie”, „Grzydle” i „Szarotki”. W początkowym okresie Klub był współorganizatorem imprez turystycznych i dopiero w roku 1971 rozpoczął szerszą działalność klubową i towarzyską. Spotkania klubowe odbywały się już co 2 tygodnie, a ich tematem były przygotowania do organizowanych imprez,  szkolenia, prelekcje, prezentowanie przeźroczy z już zorganizowanych imprez oraz wypraw krajowych i zagranicznych. I choć obowiązkiem członka klubu był aktywny udział w przygotowywaniu imprez (opisy krajoznawcze, opisy tras, pomoc przy wysyłce materiałów propagandowych imprezy do ogniw szkolnych i zakładowych; bardziej doświadczeni członkowie byli delegowani do prowadzenia i obsługi tras na imprezach) Klub szybko zdobywał licznych sympatyków. „Ślężanie” organizowali pierwsze imprezy oddziałowe: „Zlot Koperniki”, „Sobótki Słowiańskie”, „Dzik 1969-1971”, „Śladami Dziadoszan”, „Szlakami Piastów Ząbkowickich”, a w latach 1969 – 1970 także złazów zimowych i wiosennych młodzieży szkolnej.

Z tego okresu działalności trzeba wymienić przede wszystkim działaczy z grupy inicjatorów powołania Klubu. Byli to członkowie pierwszego zarządu: Ryszard Szpak, Wacław Jarguliński, Henryk Johan, Katarzyna Śliwak i Jerzy Zajączkowski, ale też aktywni działacze Krzysztof Bieś i Jerzy Maleszka. Powołanie Ryszarda Szpaka (prezesa Klubu w latach 1968 – 1972) do służby wojskowej spowodowało chwilowe zawieszenie działalności. Z końcem roku 1972 powołano nowy zarząd, któremu przewodniczył Jerzy Komosa (1968-1972). Nadal organizowane były tradycyjne imprezy. Spotkania klubowe w latach 1973 – 1975 często odbywały się w schroniskach (Sobótka, Zygmuntówka, Andrzejówka). Niestety nastąpiła kolejna – tym razem dłuższa przerwa w działalności Klubu. Po tej przerwie organizowana jest tylko jedna impreza klubowa – „Chrząszcz”. Przeważają imprezy zamknięte dla stale malejącej liczby uczestników. Działalność konkursowa „Czy znasz” (Dolny Śląsk, dzielnicę Fabryczną, kraje przyjaciół) przenosi się na teren szkół (Zespół Szkół Ekonomicznych). Można też mówić o swego rodzaju imprezach rodzinnych, gdy działalności Klubu przenosi się na osiedle Zakrzów – miejsce zamieszkania grona działaczy. Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w działalności Klubu wyróżniały się panie Maria Klekot, Teresa Peszko i Barbara Wilk.

Prezesami MKT Ślężanie byli: Ryszard Szpak (1968-1972), Jerzy Komosa (1973-1975), Adam Klekot (1980-1984), Józef Peszko (1989).

Członkami władz Oddziału byli: Jerzy Komosa – członek Zarządu (1973-1976) i Marek Wilk członek Zarządu (1989-1990*)

Klub Turystyki Górskiej „Grzdyle” (1968-1983)

Zalążkiem Klubu Turystyki Górskiej „Grzdyle była grupa młodzieżowa „Grzdyle”, która nie będąc związana z żadną organizacją turystyczną penetrowała okolice Wrocławia. Ulubionym miejscem spotkań było popularne rozlewisko Odry – „Bajkał”. Tam biwakowano, ale też uczono się obozowania i organizacji wspólnego wypoczynku. Od jesieni 1968 r. grupa „Grzdyle” działa w ramach Oddziału Wrocław Fabryczna, jako sekcja turystyczna Młodzieżowego Klubu Turystycznego „Ślężanie”. Rychło jednak „Grzdyle”  wybierają samodzielność, przekształcając się w Klub Turystyki Górskiej „Grzdyle”. Organizują imprezy turystyczne: „Złaz w Jordanowie”, „Święta w górach”, „Zlot sympatyków Grzdyli”, „Krowiarki”, „Barwy Jesieni”. Wędrują też po Karkonoszach, Beskidach, Pieninach, Tatrach i po Słowińskim Parku Narodowym. W późniejszych latach odwiedzają Czeskie Karkonosze, góry Riła w Bułgarii, góry Fogaraskie w Rumunii oraz Alpy Julijskie w Jugosławii.

W 1972 r. Klub zdobywa pierwsze miejsce w ogólnopolskim teleturnieju „Na trasie, szlaku i biwaku”, a rok później za działalność i propagowanie turystyki wśród młodzieży zostaje wyróżniony Srebrną Honorową Odznaką PTTK.

Z pierwszych lat działalności wymienić należy działaczy: Stanisława Nosola (ówczesnego prezesa Klubu), Waldemara Szafrańskiego, Stanisława Ziobrę, Mirosława Kiereckiego. Po zmianach w składzie Zarządu Klubu (1976), zawiązuje się sekcja wspinaczkowa. Pięciu klubowiczów odbywa kurs skałkowy. Organizowane są wyjazdy wspinaczkowe w Sokoliki. Ten nowy rodzaj działalność, kierowany przez Szymona Serwatkę owocuje szkoleniami w Tatrach. Prowadzone są też szkolenia teoretyczne z zakresu historii alpinizmu i topografii Tatr. Kontynuowane są wyprawy wspinaczkowe do Strzeblowa i w Sokoliki. Szereg osób  kończy kursy wspinaczkowe. Z dotacji Oddziału dokonuje się pierwszych zakupów sprzętu wspinaczkowego. Równolegle grupa zwolenników dotychczasowych form turystyki organizuje tradycyjne imprezy klubowe i złazy.

W 1983 r. Klub Turystyki Górskiej „Grzdyle” zmienia swój charakter przekształcając się w Dolnośląski Klub Górski. Zmiany te związane są z uzyskaniem przez Oddział zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie usług i prac wysokościowych. Więcej informacji znajdziesz Czytelniku w notce o  Dolnośląskim Klubie Górskim.

Prezesami Klubu Turystyki Górskiej „Grzdyle” byli: Stanisław Nosol (1965-1976), Marek Niwiński (1976), Ryszard Żarkowski (1977), Waldemar Szafrański (1977-1982).

W władzach Oddziału pracowali: Stanisław Nosol – wiceprezes (1974-1981), członek Zarządu (1972-1974);  Janusz Listos – członek Zarządu (1980-1982) i Waldemar Szafrański – członek Zarządu (1977-1983*).

Koło nr 27 przy PTSB TRANSBUD – WROCŁAW (1968-1979)
Koło nr 21 przy Wrocławskiej Przędzalni Czesankowej „Wel-Tex” (1968-1973)
Koło nr 52 przy Przedsiębiorstwie Paszowym „Bacutil” (1969-1969)
Koło nr 38 przy Zakładach Garbarskich (1969-1969)
Klub Turystyki Pieszej „Krajobrazy” (1970-1976)

Klub powołano z inicjatywy absolwentów Technikum Chemicznego 7 października 1970 r. Inicjatorami jego powstania była mająca przygotowanie turystyczne młodzież, z istniejącego przy Technikum i prężnie działającego Koła PTTK.

Stąd pierwsza impreza „Kamieniołomy 1970” została zorganizowana w Strzelinie wkrótce po zawiązaniu się Klubu. Wzięło w niej udział kilkaset osób. Ogólne zainteresowanie tematem pozostało też podczas kolejnych imprez kończących się w Strzegomiu, Stroniu Śląskim, Wojcieszowie czy Strzeblowie. Klub przejął z Technikum tradycje organizowania „Zlotu Chemików”, a także wiosennych i jesiennych krótkich imprez pieszych (Sułów). Imprezy organizowane były na interesującym turystycznie, lecz nieznanym terenie, na którym zawsze było coś do pokazania. Zwiedzano muzea, odwiedzano jaskinie, poznawano Góry Opawskie, Złote, Kaczawskie, czy Pogórze Izerskie. Podczas imprez klubowych nawiązano współpracę z władzami terenowymi oraz ze Związkiem Zawodowym Chemików. Cenną była współpraca aktywu Klubu z oddziałową Komisją Opieki nad Zabytkami, a także wspólna działalność z kołami zakładowymi „Fadromy” i „Transbudu”.

Spośród działaczy klubu wymienić należy grono założycieli: Jerzego Hamerę – pierwszego prezesa, Wojciecha Radlińskiego, Aleksandra Lwowa, Adama Wiśniewskiego, Jacka Miarczyńskiego, Kazimierza Nowaka, a z późniejszych Jolantę Mikulską, Zbigniewa Frączka, Urszulę Hamerę.

We władzach Oddziału działał Jerzy Hamera – członek Zarządu (1972-1976)

Klub Społecznych Opiekunów Zabytków (1972- i nadal)

Początki działalności Klubu sięgają czasów, kiedy przy Oddziale rozpoczęła działalność Komisja Opieki nad Zabytkami, powołana z grona turystów interesujących się także krajoznawstwem.

Inicjatorem powstania Komisji był Zarząd Okręgu PTTK, a szczególnie ówczesny przewodniczący Dolnośląskiej Komisji Opieki nad Zabytkami Włodzimierz Strasburger – dziś patron Klubu. Za datę powołania Komisji uważa się dzień 1 kwietnia 1971 r. W początkowym okresie działała w niej zasadniczo młodzież, przy okazji licznych imprez ukierunkowana na problematykę krajoznawstwa. Wkrótce decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, podjętą wspólnie z Komisją Opieki nad Zabytkami Zarządu Okręgu PTTK, Oddziałowa Komisja Opieki nad Zabytkami przejęła z dniem 14 października 1971 roku – jako opiekun zbiorowy – opiekę nad zabytkowym zespołem Parku Szczytnickiego. Szczególną opieką i staraniem objęto szesnastowieczny Kościółek Modrzewiowy, znajdujący się na jego terenie (obiekt nie był używany do celów sakralnych). Z inicjatywy Klubu zaczęto organizować w nim liczne wystawy, prelekcje i koncerty, które były i są obsługiwane przez członków Klubu. O zaangażowaniu klubowiczów świadczy m. in. to, że gdy w kościółku wystawia się cenne eksponaty, to właśnie oni nieprzerwanie zapewniają dozór obiektu. W latach siedemdziesiątych aktyw Klubu wygrał batalię, mającą na celu przeprowadzenie remontu zabytku. Uzyskano odpowiedni nakaz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dla administratora Parku Szczytnickiego, w wyniku którego przeprowadzono remont generalny kościółka. Z inicjatywy grupy działaczy Klubu, w wyniku przeglądu materiałów archiwalnych dotyczących historii kościółka, został opracowany przez Janusza Zakrzewskiego i w 1979 r. wydany w nakładzie 6 tys. egzemplarzy specjalny folder na temat dziejów tego obiektu.

W pierwszych latach działania przez Komisję, a później Klub przewinęło się kilkuset członków. Powoli jednak krystalizował się aktyw, którego działalność koncentrowała się zasadniczo na sprawowaniu opieki nad zabytkowym kościółkiem i Parkiem Szczytnickim, organizowaniu imprez popularyzujących zabytki Dolnego Śląska i wykonywaniu prac pomocniczych wskazanych przez służby konserwatorskie i Wojewódzką Komisję Opieki nad Zabytkami.

Przez wszystkie lata działalności Klub, poprzez organizowanie szeregu imprez turystyczno – krajoznawczych (głównie na terenie Dolnego Śląska) popularyzował krajoznawstwo, kładąc szczególny nacisk na ochronę zabytków. Należy tu wymienić takie imprezy jak: „Szlakiem zabytków grupy 0”, „Szlakiem zabytków grupy I”, „Stare Zdrojowiska Śląskie”, „Rycerskie Warownie”, „Pamięci Piastów Śląskich”, „Dwory Dolnośląskie”, „Rajd Trzebnicką Kolejką Wąskotorową”, „Śląska architektura drewniana”, czy „Zapomniane zamczyska”. Wielokrotnie imprezy łączone były z porządkowaniem szlaku czy obiektu, co inspirowało do udziału w imprezach lokalną społeczność i czasem zyskiwało poparcie władz lokalnych.

Pomoc w pracach inicjowanych przez służby konserwatorskie za pośrednictwem Wojewódzkiej Komisji Opieki nad Zabytkami lub bezpośrednio przez Zarząd Klubu polegała na umieszczaniu na zlecenie władz na obiektach znaków ochrony zabytku, zawieszaniu tablic z opisem obiektu, wygłaszaniu prelekcji na tematy zabytków i krajoznawstwa, odzyskiwaniu cegły gotyckiej, itp.

Klub dopracował się bardzo ciekawej dokumentacji ze swojej działalności. Jako jedyny w Oddziale ma swoje archiwum: zdjęcia, przeźrocza, zbiór informacji prasowych na swój temat, komplet afiszy, dyplomów, protokołów z zebrań, dokumentacji imprez itp.

W uznaniu zasług, działający przy Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna Klub Społecznych Opiekunów Zabytków im. Włodzimierza Strasburgera wyróżniony został w swoje X-lecie Złotą Odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, nadaną przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Srebrną „Honorową Odznaką PTTK”, a w roku XX-lecia działalności został wyróżniony Złotą „Honorową Odznaką PTTK”.

Efektywność działania Klubu, konsekwencja i wytrwałość w realizacji założeń przez aktyw, była wynikiem przyjmowania wzorców od patrona Klubu – Włodzimierza Strasburgera.

Wśród szczególne zaangażowanych w ochronę zabytków wymienić trzeba: Roberta Jędrasiaka, Jerzego Maleszkę, Bogusława Modelskiego, Romana Sikorę, Andrzeja Tura, Stanisława Ziobro, Janusza Zakrzewskiego. Należy też podkreślić ogrom pracy jaki Ryszard Antonowicz wkłada w udostępnianie kościółka zwiedzającym (dyżury i sprzedaż tam  wydawnictw turystycznych).

Koło nr 64 przy Komendzie Ochotniczych Hufców Pracy (1972-1976)
Koło nr 63 przy Wrocławskiej Spółdzielni Ogrodniczej (1973-1979)
Klub Turystyki Pieszej „TREP” przy LO w Sycowie (1974-1975)
SKKT nr 9 przy Liceum Ogólnokształcącym w Sycowie (1992-2008)

Klub Turystyki Pieszej „TREP” przy Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Sycowie powstał 5 grudnia 1973 r. z inicjatywy Edmunda Gosia – członka Klubu Turystyki Górskiej

„Grzdyle”. 15 lutego 1974 r. został zarejestrowany w Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna. Członkowie Klubu brali wówczas udział w imprezach organizowanych przez Oddział („Siedem wierchów Sudeckich”, „Barwy jesieni”, „Krowiarki”).

W wyniku podziału kraju na 49 województw i włączenia Sycowa do województwa kaliskiego,

Klub odłączył się od Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, a jego członkowie byli współzałożycielami Oddziału PTTK w Sycowie, podlegającego Zarządowi Wojewódzkiemu PTTK w Kaliszu (lata 1976 – 1991). Od początku swej działalności Oddział ten nawiązał bliską współpracę z harcerstwem i organizacjami młodzieżowymi. Za organizację licznych imprez turystycznych został wyróżniony przez Zarząd Wojewódzki PTTK w Kaliszu Odznaką „Zasłużony w PTTK dla województwa kaliskiego” (16.08.1988). Likwidacja Zarządów Wojewódzkich PTTK (1990) i inne zmiany z tym związane przyczyniły się do rozwiązania Oddziału PTTK w Sycowie.

W styczniu 1992 r. Klub Turystyki Pieszej „TREP” wraca do Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, jako Szkolne Koło Krajoznawczo – Turystyczne (SKKT) nr 9. Członkowie Klubu biorą udział w wielu imprezach oddziałowych, a na zakończenie każdego sezonu turystycznego organizują koleżeńskie spotkania „rocznicowe”. W ramach obchodów 25-lecia KTP „TREP” ukazało się okolicznościowe wydawnictwo, a w Liceum Ogólnokształcącym w Sycowie zorganizowano specjalną wystawę.

Za działalność turystyczną Klub Turystyki Pieszej „TREP” został wyróżniony w 1996 roku Srebrną Honorową Odznaką PTTK, a w roku 2000 otrzymał Złotą„Honorową Odznakę PTTK.

Edmund Goś był członkiem Oddziałowego Sądu Koleżeńskiego w latach 1992 – 1996 i 2005 – 2008.

Koło nr 68 przy Miejskim Przedsiębiorstwie Zieleni (1976-1979)
Koło nr 61 przy Osiedlowym Domu Kultury „Zamek” (1976-1978)
Klub Fotografii Krajoznawczej (1977-1984)

Klub Fotografii Krajoznawczej przy Oddziale PTTK Wrocław – Fabryczna  został założony w roku

1977 przez Mieczysława Zandberga. W pracach Klubu aktywnie uczestniczyli: Zdzisława Baran, Barbara Bartocha, Ziemowit Bogatkowski, Henryk Jachym, Gerhard Jarych, Jerzy Kleszcz,

Ryszard Kopeć, Urszula Kowalska, Tadeusz Kowalski, Stanisław Królikowski, Jerzy Krzeczkowski, Krystyna Krzyżanowska, Kazimierz Kwiatkowski, Marek Lachowicz, Waldemar Janusz Lewandowski, Jerzy Maciejewski, Jacek Malinowski, Barbara Namysł, Marek Okupnik, Stefan Polatowski, Stefan Potocki, Jacek Potocki, Krzysztof Reich, Zbigniew Rusiarski,

Krzysztof Rzeszowski, Jan Skortez, Władysław  Smoter, Tadeusz Sobczuk, Bogdan Stempkowski, Wit Antoni Szuberla, Marian Śledź, Roman Węgrzyn, Tadeusz Wróbel, Mieczysław Zandberg, Wojciech Żeburski.

W czasie działalności Klubu zostały zorganizowano plenery fotograficzne zakończone wystawami:

• „Wrocław” w lipcu 1977 r. Wzięło w nim udział 16 osób, a prowadzącym był Jan Paszko.
• „Zamek Chojnik” w dniach 4-5 marca 1977 r. Wzięło w nim udział 12 osób, a prowadzącym był JanPaszko.
• „Sobótka” w styczniu 1978 r. Wzięło w nim udział 17 osób. Plener prowadził: Mieczysław Zandberg.
• „Góry Kaczawskie” w 1978 r. Wzięło w nim udział 17 osób.
• „Dobroszyce” w 1978 r. Wzięło w nim udział 20 osób, a poprowadził go Mieczysław Zandberg.
• „Spacerowy szlak dookoła Wrocławia” część I w 1979 r. Prowadzącymi byli Mieczysław Zandberg iRyszard Kowal
• „Spacerowy szlak dookoła Wrocławia” część II w 1979 r. Prowadzącymi byli Ryszard Kowal iDariusz Kopczyński.
• „Oława i jej zabytki” w marcu 1980 r. Wzięło w nim udział 12 osób. Prowadzący: Jerzy Maciejewski- „Prochowice” w maju 1980 r.
• „Architektura okolic Oleśnicy” dnia 23.08.1981 r. Wzięło w nim udział 12 osób. Prowadzący: JerzyMaciejewski.
• „Malczyce” we wrześniu 1981 r.
• „Siedem Wierchów Sudeckich” dnia 11 października 1981 r.
• „Architektura Środy Śląskiej” dnia 29 listopada 1981 r.
• „Siedem Zamków Sudeckich” w maju 1983 r.

Organizowano także konkursy:

• „Stara i nowa architektura Wrocławia”
• „Wrocławskie zabytki”
• „Wrocławskie pomniki” – trwający od marca do października 1981 r.

Prace członków Klubu prezentowane były na wystawach:

• „Secesja w Polsce” – Ryszard Kowal – 1978 r.
• „Województwo Wrocławskie w obiektywie fotografa – krajoznawcy” – Ryszard Kowal, Jan Mietla iJerzy Pilecki – 1978 r.
• „Czechosłowacja zaprasza” – wystawa „Euroklubu” –  Robert Subnik (KTG „Grzdyle”) maj 1978 r.- „Wrocławska Secesja” – Jerzy Maciejewski – 1980 r.
• „Kościoły okolic Wrocławia”
• „Ziemia Wołowska” – Jerzy Maciejewski – wrzesień 1983 r.

Wystawy te organizowano:

• w bibliotekach przy ul. Próchnika i Lwowskiej
• w Empiku
• w Młodzieżowym Domu Kultury
• w drewnianym kościółku Św. Jana Nepomucena w Parku Szczytnickim. Tego ostatniego miejscadotyczy pewna ciekawostka. W czasie prowadzonych w kościółku we wrześniu 2016 r., prac remontowych zostało odnalezione archiwum fotograficzne Klubu. Znajduje się w nim około 2 tysiące zdjęć, które były prezentowane na wystawach organizowanych przez członków klubu. Zabezpieczono także ocalałe negatywy.

Ponadto w latach 1981 – 1983 w Oddziale istniała stała ekspozycja prac członków Klubu Fotografii Krajoznawczej. Niewielka witryna, w której swoje prace fotograficzne prezentuje Marek Szot Instruktor Fotografii PTTK, zachowała się do dziś.

Klub Fotografii Krajoznawczej przy Oddziale PTTK Wrocław – Fabryczna ściśle współpracował z innymi ogniwami zajmującymi się fotografią Krajoznawczą. Stała współpraca nawiązana została z:

• Klubem Fotografii Krajoznawczej przy Oddziale PTTK Bytom
• Klubem Fotografii Krajoznawczej przy Oddziale PTTK HiL
• Klubem „Pojezierze” w Szczecinie
• Klubem Fotografii Krajoznawczej „Warta” w Częstochowie
• Klubem „Niezależni” w Jastrzębiu Zdroju
• Klubem fotograficznym w Oświęcimiu
• Klubem Fotografii Krajoznawczej przy Oddziale PTTK „Pafawag”

Prezesami Klubu byli: Mieczysław Zandberg (1977-1979), Jerzy Maciejewski (1979-1983), Wit Szuberla (1983-1984). W ostatniej kadencji w składzie Zarządu Klubu Fotografii Krajoznawczej byli: Wit Szuberla – prezes, Jerzy Maciejewski – wiceprezes,  Ziemowit Bogatkowski – sekretarz i Stefan Potocki – skarbnik.

Klub działał do 1984 r., kiedy to zaprzestano działalności na skutek zawirowań politycznych tamtego okresu.

Klub Turystyki Europejskiej „Euroklub” (1977-1987)
Koło nr 3 przy Dzielnicowej Bibliotece Publicznej (1977-1978)
Koło nr 20 przy Jednostka Wojskowa nr 4967 – Żandarmeria Wojskowa (1979-1991)
Klub Kajakowy „NEKTOS V” (1980-2006)

Klub działający na prawach Koła PTTK zawiązany został przez grupę wodniaków, przodowników turystyki kajakowej 7 listopada 1984 r. Inicjatorem powołania Klubu był Krzysztof Białobłocki przodownik turystyki kajakowej i sędzia imprez kajakowych, wówczas pracownik zakładu Dolmel i prezes zakładowego Klubu Turystyki Kajakowej działającego na prawach Koła PTTK nr 17 (1980). Grupę członków Klubu tworzyli zwolennicy rodzinnej turystyki kajakowej, uprawianej w gronie znajomych, z udziałem dzieci i młodzieży. Po zakupieniu pierwszego sprzętu ze środków Oddziału i zapewnieniu bazy na terenie posesji inicjatora powstania Klubu, organizacja pierwszych imprez miała miejsce już w sezonie letnim 1985 r. Członkowie Klubu biorą udział w licznych imprezach własnych organizowanych początkowo na akwenach leżących w bliskości Wrocławia (Odra, Bystrzyca, Smotrawa, Widawa, Barycz, Oława, Bóbr) ale też w imprezach obcych – nawet zagranicznych (Dunaj).

Z końcem 1998 r. z powodu sporów organizacyjnych, wyodrębniła się grupa działająca w Mosinie koło Poznania. Nastąpił podział sprzętu. Zmienił się zarząd Klubu, jego siedziba (Kościuszki 13/5), a także miejsce bazowania sprzętu (Jelcz Laskowice). W nowym układzie organizacyjnym, obok imprez na akwenach w pobliżu Wrocławia członkowie Klubu brali udział w imprezach i spływach ogólnopolskich (Brda, Panew, Ruda, Skawa), przywożąc z nich liczne trofea.

Prezesami Klubu byli: Krzysztof Białobłocki (1984-1998) i Andrzej Kosioł (1999-2006).

We władzach Oddziału działał Krzysztof Białobłocki – prezes (1994-1997), członek Zarządu (1993-1994), przewodniczący Komisji Rewizyjnej (1985-1989 i 1997-1998).

Klub Turystyki Górskiej „Łazek” (1981- i nadal)

Z końcem roku 1979 grupa członków KTG „Grzdyle” wraz z gronem instruktorów ZHP z Hufca Wrocław – Śródmieście podjęła próbę reaktywowania działalności Oddziałowej Komisji Turystyki Górskiej. Po roku okazało się, że prowadzona działalność – głównie na rzecz członków zainteresowanych turystyką górską, nabiera bardziej klubowego charakteru.

Nazwa – Klub Turystyki Górskiej, przyjęta została przez uczestników zebrania kończącego roczną działalność (09.12.1980). Wybrano Zarząd, którego pierwszym prezesem został Marek Szot. Od początku działalności Klub był organizatorem imprez górskich. Jedna z pierwszych imprez zainspirowała członków do przyjęcia przez Klub nazwy „ŁAZEK” (od nazwy szczytu w masywie Błatniej w Beskidzie Śląskim). Przez okres pięciolecia 1981 – 1985 do kalendarza imprez Oddziału wchodziły imprezy klubowe o charakterze otwartym: „7 Wierchów Sudeckich”, „Śladami Liczyrzepy”, „Jesienny Zlot Turystów Górskich”. Dla swoich członków Klub organizował także imprezy zamknięte: zimowiska, Andrzejki, Święta w górach, obozy i wypady w różne pasma i regiony górskie oraz poprzez wymianę z innymi organizatorami, umożliwiał uczestnictwo w podobnych imprezach organizowanych przez nich.

Po trwającym kilka lat regresie Klub organizuje imprezy dla grona osób uprawiających turystykę kwalifikowaną. Organizowany jest nowy rodzaj imprezy turystycznej – biwaki zimowe, odbywające się w międzynarodowej obsadzie. Samodzielnie lub przy udziale przyjaciół z innych kół i klubów przygotowywane są wycieczki krajoznawcze, na których uczestnicy zdobywają różne stopnie odznak turystycznych. Ponadto klubowicze uczestniczą w imprezach turystycznych organizowanych przez zaprzyjaźnione Oddziały PTTK, poszerzają wiedzę i doświadczenie turystyczne poprzez uczestnictwo w różnego rodzaju kursach i szkoleniach. Zdobywają też kolejne uprawnienia turystyczne. Większość klubowiczów ma uprawnienia Przodowników Turystyki Górskiej, ale w Klubie są też Instruktorzy Krajoznawstwa, Ochrony Przyrody, Przewodnicy Sudeccy, terenowi i Miejscy. Wielu członków Klubu jest równocześnie członkami Klubu Czeskich Turystów.

W roku 2010, z okazji 30-lecia, Klub został wyróżniony Honorową Odznaką „Za zasługi dla turystyki”, Złotą Honorową Odznaką PTTK i Medalem Komisji Turystyki Górskiej.

Prezesami Klubu na przestrzeni lat byli (w porządku alfabetycznym): Grażyna Biernat, Daniel Mielczarski, Dariusz Rogala i Marek Szot. Obecnie (od roku 2011) funkcję tę sprawuje Piotr Staniów.

Spośród działaczy Klubu we władzach Oddziału działali: Wanda Haas – przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego (1992-2005); Piotr Jabłoński – członek Zarządu (1985-1990); Edward Kaszuba członek Zarządu (od 2013); Daniel Milczarski – członek Zarządu (1985-1992); Wojciech Radliński wiceprezes (1989-1992), członek Komisji Rewizyjnej (1985-1989); Piotr Staniów – wiceprezes (19891992), członek Zarządu (1983-1989); Marek Szot – wiceprezes (1981-1984), członek Prezydium Zarządu (1985-1989), członek Zarządu (1978-1981).

Dolnośląski Klub Górski (1983-1990)

Powstanie Klubu było związane z powołaniem Zakładu Usług Wysokościowych „ALPINAR”. Utworzyli go członkowie Klubu Turystyki Górskiej „Grzdyle”. Jednak klubową większość stanowili pozyskani spoza Oddziału, odpowiednio przygotowani alpiniści. Wykonywane przez firmę „ALPINAR” prace, znacząco przyczyniły się do poprawy sytuacji finansowej Oddziału. Na przestrzeni lat 1983 – 1989 ze środków finansowych wypracowanych przez Zakład Usług Wysokościowych Oddział dokonał zakupu lokalu i dofinansowywane były imprezy turystyczne. Oczywiście znacząco dofinansowywano klubowe wyprawy członków Dolnośląskiego Klubu Górskiego oraz uczestnictwo pracowników Zakładu Usług Wysokościowych „ALPINAR” w imprezach obcych. Obok obozów w Tatrach Słowackich prowadzone były wyprawy trekkingowe w Karakorum (Latok III – 1985), wspinaczkowe w Alpy (1985 – 1986), w Himalaje (1986 – 1987), a także wyjazd do Meksyku i USA.

Spadek zapotrzebowania na usługi wysokościowe w połączeniu z aspiracjami materialnymi niektórych działaczy zakładających własne – konkurencyjne firmy, doprowadził po kilku latach do zaniku działalności klubowej, później zaś do zaprzestanie świadczenia usług i do likwidacji Zakładu Usług Wysokościowych „ALPINAR”.

Prezesami Klubu byli: Leon Kielar (1982-1985), Stanisław Dąbrowski (1985-1989). Leon Kielar był członkiem Zarządu Oddziału (1985).

Koło nr 22 przy parafii Św. Elżbiety (1983-1988)
 Klub Przewodników Turystycznych  (1984-i nadal)

W odpowiedzi na jeden z wniosków zjazdowych, w dniu 25 kwietnia 1984 r. pod przewodnictwem Czesława Cetwińskiego odbyło się zebranie inicjujące powstanie Koła Przewodników. Zakładano, że będzie ono grupowało docelowo około 30 osób z uprawnieniami przewodników sudeckich, miejskich, terenowych (po Dolnym Śląsku) i zakładowych. W dniu 14 czerwca 1984 r. wybrano pierwszy Zarząd Koła. Jego prezesem został wybrany Bronisław Zathey.

Działalność Koła, oprócz usług przewodnickich odpłatnych, obejmuje szkolenia przewodnickie, społeczną obsługę wycieczek szkolnych i młodzieżowych, opracowywanie tematów dla celów szkoleniowych oraz propagowanie przewodnictwa wśród członków Oddziału.

W połowie lat osiemdziesiątych Koło przyjęło formę Klubu. Liczba jego członków stale wzrastała.

Jeden z kolejnych Zarządów Klubu podjął działania zmierzające do uzyskania samodzielności, jako wyodrębniona jednostka gospodarcza Oddziału. Zamierzenia, pomimo zgody Zarządu Oddziału na samodzielność w dysponowaniu wypracowanymi przez Klub środkami nie przyniosły efektu, a nawet spowodowały deficyt i straty Oddziału.

Od początku lat dziewięćdziesiątych przez wiele lat Klub był organizatorem dużej imprezy o nazwie „Czyste Góry”. W tej organizowanej we wrześniu w Masywie Ślęży imprezie liczny udział brała młodzież szkolna. Uczestnicy, których liczba dochodziła nawet do 1000 osób, sprzątali Masyw Ślęży. Impreza, w której sprawnym przebiegu pomagały władze gminy, przyczyniała się porządkowania szlaków turystycznych, ale przede wszystkim kierunkowała młodych ludzi ekologiczne.

Ostatnie lata to okres spokojnej działalności szkoleniowej i towarzyskiej. Mniejsza ilość zleceń i przeniesienie ciężaru działalności zarobkowej na indywidualne kontakty przewodników z biurami podróży wpłynęły na charakter kontaktów oraz spotkań klubowych. Przewodnicy uczestniczą w działalności programowej Oddziału, Dolnośląskiej Federacji Przewodników PTTK, są obecni na wielu imprezach ogólnopolskich, federacyjnych, jubileuszowych i szkoleniowych. Imprezy sztandarowe dla środowiska to sudeckie „szkolenia parkowe”, Ogólnopolski Zlot Przewodników PTTK i Ogólnopolski Górski Rajd Przewodników PTTK.

Aktualnie Klub Przewodników Turystycznych liczy 20 członków PTTK, posiadających różne uprawnienia turystyczne.

Koło nr 26 Środa Śląska (1984-1985)
Koło nr 25 przy Osiedlowym Domu Kultury „Popowice” (1984-1985)
Koło nr 27 przy Wrocławskim Kombinacie Budowlanym(1984-1985)

Klub Narciarski „Epoksyd”  przy Przedsiębiorstwie „Chemizola” (1985-2000)

Z wnioskiem o powołanie Klubu Narciarskiego na prawach Koła PTTK wystąpiła grupa 22 pracowników Przedsiębiorstwa Robót Chemoodpornych i Antykorozyjnych „CHEMIZOLA”. Propozycja zyskała poparcie Dyrekcji. Dokonano zakupu sprzętu narciarskiego w wytwórni w Szaflarach. Klub o nazwie „EPOKSYD” w maju 1985 r. przyjęty został w skład ogniw Oddziału jako Koło Nr 29.

W sezonie zimowym Koło organizowało wyjazdy do wielu miejscowości w Sudetach leżących i po polskiej i czeskiej stronie. Korzystając z własnego transport organizowano też wyjazdy w Alpy. Prowadzone były szkółki narciarskie dla najmłodszych oraz szkolenia dla mniej sprawnych, wypożyczając  do nauki niezbędny sprzęt narciarski (buty, narty, kijki).

Funkcję prezesa Koła sprawował Janusz Kierzkowski, który w latach 1989 – 1997 był też członkiem Zarządu Oddziału.

Klub Miłośników Kolei Żelaznych (1985-1988)
Klub Turystyczny „KOZ” (1985-1988)
Koło nr 23 przy parafii Św. Karola Boromeusza (1985-1988)
Koło nr 33 przy Przedsiębiorstwie Informatyki Przemysłu Budowlanego  (1986-1991)
Harcerski Klub Krajoznawczo – Turystyczny„Hartek” (1986-1991)
Koło nr 28 przy Urzędzie Dzielnicowym Wrocław Fabryczna (1986-1987)
Klub Podwodny „Acropora” (1987-1988)
Klub Turystyki Rodzinnej „Agat-25” (1987-1990)
Koło nr 21 przy Osiedlowym Domu Kultury „Stabłowice” (1987-1993)
Koło nr 24 przy Polskim Związku Emerytów i Rencistów Wrocław Fabryczna (1987-1988)
Koło nr 30 przy Wrocławskim Oddziale Towarzystwa Polsko – Austriackiego (1987-1989)
Koło nr 26 przy Osiedlowym Domu Kultury „Popowice” (1988-1989)

Koło nr 6 „Polanka” (1990- nadal)

Koło powstało w maju 1989 r. przy Klubie Osiedlowym „Polanka”.

Niemal w każdą sobotę (przez cały rok) Koło organizuje ogólnie dostępne piesze wycieczki w najbliższe okolice Wrocławia, w lasy obornicko – trzebnickie, w okolice Oleśnicy, Jelcza, czy Miękini. Wędrówki te, będące spotkaniem z przyjaciółmi, przeważnie kończą się wspólnym ogniskiem ze śpiewami. W każdej z imprez turystycznych „Polanki” uczestniczy od kilkunastu do kilkudziesięciu osób.

W 1997 r. z inicjatywy Waleriana Żukowskiego, członkowie Koła utworzyli zespół wokalny Klubu „Polanka”, który działał do roku 2012. Część uczestników chóru kontynuuje działania zespołu na sobotnich wycieczkach, uświetniając imprezy Koła wspólnie z swoim śpiewem.

Przez wiele lat głównym organizatorem wycieczek był zasłużony działacz Oddziału Walerian

Żukowski – popularnie zwany Waldkiem (zmarł 25 marca 2008 r.). Po nim pałeczkę przejął Antoni Zygnerski, kontynuując z powodzeniem wspólnie z Czesławem Leśniarą, Grażyną Skowrońską, Zofią Wągrowską, Ewą Witek, Barbarą Zarzycką działalność koła wśród seniorów.

We władzach Oddziału pracowali: Bolesław Lang – członek Zarządu (1997-2001); Ireneusz Mucha – członek Zarządu (2001-2005); Zofia Wągrowska – członek Oddziałowej Komisji Rewizyjnej (od roku 2005); Walerian Żukowski – członek Sądu Koleżeńskiego (1992-2001).

Koło PTTK nr 14 „Dolnoślązacy” (1991- nadal)

Zebranie założycielskie Koła PTTK nr 14 odbyło się 8 lutego 1965 r. Pierwszym Prezesem została Maria Bernat.

W 1991 r. Koło przeszło z Oddziału Wrocławskiego PTTK do Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Aktyw Koła, dysponując odpowiednimi środkami finansowymi, koncentrował się przede wszystkim na organizacji wypoczynku, turystyki i krajoznawstwa dla dzieci i młodzieży z rodzin funkcjonariuszy. Nasilenie tej działalności przypada na lata 1991 – 2000 kiedy to zorganizowano kilkaset imprez, w których wzięło udział kilka tysięcy osób. Przeważały wśród nich krótkie imprezy autokarowe w pobliskie regiony górskie (Śnieżnik, Srebrna Góra, Zagórze Śląskie, Góry Stołowe, Skalne Grzyby, Bardo Śląskie), a także do Czech (Skalne Miasto, Praga), Austrii i na Węgry (Wiedeń, Budapeszt). Były też obozy stacjonarne i wędrowne dla młodzieży oraz zimowiska. Obozy wędrowne organizowano na obszarze gór polskich – od Świeradowa Zdroju po Bieszczady, a także w Górach Świętokrzyskich i na Jurze Krakowsko – Częstochowskiej. Szczególnym powodzeniem u młodych ludzi cieszyły się trzytygodniowe turnusy w Bieszczadach. Ostatni taki obóz w 2000 r. połączony był z wyjazdem i zwiedzaniem Lwowa.

Koło dysponuje wyposażonym lokalem klubowym otwartym 6 stycznia 1995 r. Tradycyjną imprezą aktywu turystycznego Koła była impreza na Śnieżniku – na rozpoczęcie oraz na zakończenie sezonu.

W środowisku służb mundurowych propaguje głównie turystykę górską i aktywny wypoczynek. Od maja 2004 r. organizowana  jest coroczna impreza – Ogólnopolski Sudecki Rajd Policjantów. Każdego roku bierze udział kilkudziesięciu turystów nie tylko w policyjnych mundurach.

Członkowie Koła uczestniczą też w ogólnopolskich imprezach turystycznych organizowanych przez Policję i Straż Graniczną. Najważniejsze z nich to: Zlot Aktywu Turystycznego resortu spraw wewnętrznych (w tym roku 31), Ogólnopolski Rajd Górski „Szlakami Obrońców Granic” (po raz 46) i Ogólnopolski Rajd Górski Służb Mundurowych resortu spraw wewnętrznych (25) – dawniej Spotkania Turystyczne Policji. Na tych imprezach turyści z Koła nr 14 zdobyli wiele nagród, dyplomów i pucharów np. Puchar Komendanta Głównego Policji.

Zarząd Koła organizuje także jedno i kilkudniowe wyjazdy w góry w ramach zdobywania Korony Sudetów i spotkań miłośników gór.

Prezesi Koła w ostatnich latach: Anna Pawłowska 1992-1995, Henryk Duciak 1995-1996, Jerzy Osiecki 1996-2000, Hubert Gliga 2000-2004, Włodzimierz Jankiewicz 2004-2008, Hubert Gliga 2008 i nadal.

We władzach Oddziału działali: Anna Pawłowska – sekretarz Zarządu (1993-1994); Jerzy Osiecki – członek Zarządu (1994-2001); Henryk Duciak – członek Sądu Koleżeńskiego (1997-2005); Hubert Gliga – wiceprezes (2005-2013).

Koło nr 7 przy Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Hydral (1991-1992)

Klub Turystyki Kolarskiej „REWOR” (1995-2004)

Historia Klubu sięga roku 1986, kiedy to pierwsi działacze, zrzeszeni w Oddziale PTTK Wrocław Krzyki, organizowali wycieczki kolarskie. Nazwa Klubu „REWOR” oznacza rower czytany wspak.

Jest to oryginalny pomysł Marka Szturo – jednego z pierwszych uczestników imprez klubowych.

Pierwszym prezesem Klubu był Stanisław Stembalski, później tę funkcję pełnili Robert Wojakowski i Kazimierz Władyka. Aktywni działacze to Mirosław Ołdakowski i Ireneusz Brzozowski.

Wycieczki klubowe organizowane były według wcześniej przygotowywanego planu. Wyjazd następował w każda niedzielę, spod sklepu „RONDO” na placu Powstańców Śląskich. Imprezy klubowe często wykraczały poza terenie Dolnego Śląska. W okresie letnim organizowano też rajdy wieloetapowe. Członkowie Klubu brali też udział w imprezach innych kół i klubów organizowanych na obszarze całej Polski, a także poza jej granicami (Czechy).

Od roku 1993 w Klubie prowadzona była kronika własnych imprez i udziału w wycieczkach, na które członkowie Klubu otrzymali zaproszenie. W kronice tej podsumowywano każdy rok działalności, dzieląc to podsumowanie na sezon letni (kwiecień – październik) i sezon zimowy (listopad – marzec). Umieszczano tam opisy ważniejszych tras, ciekawe zdarzenia oraz zdjęcia z wycieczek. Przykładem prowadzonych statystyk jest tabela prezentująca dokonania klubowiczów w sezonie letnim w latach 1995 – 2001.

Rok	Ilość imprez	Ilość kilometrów	Ilość uczestników
1995	39	3570	615
1996	35	2755	692
1997	46	3620	765
1998	68	4880	656
1999	62	4810	1011
2000	55	4175	1265
2001	61	4955	1062

Członkiem Zarządu Oddziału był Ireneusz Brzozowski (2001-2004)

Koło nr 11 „Ślężanie” przy Oddziale Przewozów Regionalnych (1995- nadal)

W dniu 11 listopada 1965 r. w Oddziale Wrocławskim zostało zarejestrowane nowe koło PTTK.

Otrzymało tam numer 11. Jego założycielami i pierwszymi członkami byli: Mirosław Andzelewicz, Wielisława Buhalik, Agnieszka Dubaniowska, Jan Gesing, Wacław Gliński, Zdzisław Głębowski, Stefan Jangas, Zofia Knapik, Janina i Józef Kucińscy, Jerzy Kukiełczyński, Jeremi i Renata Maliccy, Radosław Ostafi, Józef Sambor, Alfred Skulski, Jerzy Szygowski, Jan Trznadel. Były też inne osoby, których jednak na razie nie udało się ustalić. Pierwszym prezesem liczącego około 30 członków Koła została Zofia Knapik. W latach siedemdziesiątych Koło przechodzi do Oddziału PTTK Wrocław Krzyki, a po zaprzestaniu działalności  przez ten Oddział (1995) wchodzi w skład Kół Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna.

W swoich początkach Koło działało tylko wśród pracowników Centrali DOKP Wrocław, a jego działalność polegała głównie na organizowaniu wypadów za miasto i wycieczek wagonowych, jako najpopularniejszej formy wypoczynku kolejarzy. Jednak po kilku latach zaczęto doń przyjmować wszystkich kolejarzy węzła wrocławskiego. W tym też okresie zaczęto organizować pierwsze Rajdy, popularyzując wśród kolejarskiej braci walory turystyczne okolic Wrocławia, Śląski Olimp czy Sudety. Na początku lat siedemdziesiątych zorganizowana została pierwsza impreza na orientację – „Zawody na orientację kolejarzy”, zmieniona później na „Sudecki azymut kolejarzy” (organizowana przez 7 lat) oraz pierwszy rajd górski „Kolejarze szlakiem zamków i grodów” (organizowany do dziś).

Na początku lat osiemdziesiątych w szeregi Koła nr 11 przyjmowani są wszyscy kolejarze, natomiast w połowie tej dekady Koło otwiera się także na osoby spoza PKP. Znacznie wzrasta liczba jego członków, dochodząc nawet do 200 osób. Rośnie też liczba organizowanych imprez o większej niż dotychczas różnorodności. Organizowane są więc wycieczki wagonowe i autokarowe dla niedzielnych turystów, rodzinne wypady na łono natury, zloty dla dzieci i rajdy dla turystów bardziej zaprawionych. W tym czasie działacze Koła rozpoczynają organizację jednodniowych rajdów rodzinnych: „Majówka, „Marzanna” (później zwana Kolejarską) oraz „Pieczony Ziemniak”. Działalność turystyczna na rzecz młodego pokolenia i dorosłych przyniosła widoczne efekty. Kiedy w połowie lat dziewięćdziesiątych, ze względu na brak dofinansowania, wiele ogniw PTTK zaprzestaje działalności, w Kole nr 11 liczba członków nie schodzi poniżej 70 osób.

W tym czasie następuje dynamiczny rozwój Koła. Przyjmuje ono nazwę „Ślężanie” (1993), członkowie i sympatycy noszą wyróżniający ich znaczek (było ich kilka) i podczas ważnych wydarzeń śpiewają własny hymn (pierwszy raz został zaśpiewany 11 listopada 1995 r. z okazji XXX-lecia Koła) i wydawane są kolejne śpiewniki Koła. W latach dziewięćdziesiątych powstała i w ramach Koła była weryfikowana odznaka turystyki kwalifikowanej „Znam Ślężę”.

Prowadzona była kronika Koła. Od roku 1997 przez około 10 lat członkowie i sympatycy Koła uzyskiwali istotne dla nich informacje, dowiadywali się o ciekawych miejscach i zabytkach, a także poznawali dolnośląskie legendy i opowieści z „Głosu Ślężan” – miesięcznika Koła.

Na przełomie wieków organizowane były – cieszące się popularnością – imprezy dla wszystkich pokoleń:

• cykliczne rajdy: „Kolejarze szlakiem zamków i grodów”, „Majówka”, „Pieczony Ziemniak”,„Spadający Liść”, „Ślężańska Marzanna”, „Wielka Sowa”. W rajdach tych brało udział od pięćdziesięciu do kilkuset osób.
• krajoznawcze wycieczki krajowe i zagraniczne (kilka każdego roku)
• imprezy jednodniowe – nie tylko w okolice Wrocławia (kilkanaście w ciągu roku)
• wspólne wyjazdy na imprezy organizowane przez inne ogniwa PTTK, głównie kolejarskie
• impreza szkoleniowo – rekreacyjna – Ślężańskie Forum Turystyczno – Rekreacyjne „Tu jest Twójdom” (w latach 1997 – 2001 odbywały się 2 imprezy rocznie).

Członkowie Koła byli także organizatorami wysoko ocenianych w środowisku kolejarskim II (rok 1994) i IX (rok 2002) Szkoleniowo – Krajoznawczego Ogólnopolskiego Forum Kolejarzy. Aktywnie uczestniczyli też w organizacji XXV Ogólnopolskiego Rajdu Honorowych Dawców Krwi „Czerwona Róża” w 2001 r. oraz VI Ogólnopolskiego Rajdu Kolejarzy Honorowych Dawców Krwi w roku 2004.

Kolejne lata również cechuje ogromna aktywność członków Koła, których liczba waha się od 60 do 100. Wznowione zostaje (choć na krótko) wydawanie „Głosu Ślężan”. Organizowane są tradycyjne rajdy: „Ślężańską Marzanna”, „Kolejarze szlakiem zamków i grodów” i „Spadający Liść”. Natomiast zmianie ulega podstawowy środek transportu dla wycieczek krajowych; ze względu na utratę ulg przejazdowych przez wielu Ślężan – kolejarzy oraz liczne grono członków Koła pracujących poza spółkami PKP, coraz częściej korzysta się z autokarów, jako wygodniejszego środka lokomocji. Swego rodzaju nowością jest organizacja wycieczek rowerowych. Chociaż już wcześniej podejmowane były nieśmiałe próby organizowania takich wycieczek, to dopiero ich cykliczność zachęciła znaczną liczbę osób do uprawiania tego rodzaju turystyki.

Organizowane są też (w siedzibie Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna) okazjonalne spotkania klubowe członków Koła. Omawia się  na nich imprezy, które się odbyła, opowiada się o ciekawych miejscach, przedstawia propozycje turystyczne, a także wspomina ludzi, którzy w dziejach Koła odegrali pewną role. W październiku 2016 r. i w lutym 2017 r. odbyły się tego rodzaju spotkania, z tym, że uczestnikami oprócz członków PTTK byli Ślężanie i sympatycy Koła. Rodzaj Zlotu na sali klubowej.

Obecnie Koło liczy 69 członków. Organizowane są cykliczne  imprezy: w styczniu „Turystyczne powitanie Nowego Roku” w lutym „Zimowe Wędrówki Ślężan”, w marcu „Zimowe taborzenie na Śnieżniku”, w kwietniu „Rozpoczęcie sezonu turystycznego”, w maju „Majówka na rowerze”, w czerwcu „Kolejarze szlakiem Zamków i Grodów”, w lipcu spływ kajakowy, w sierpniu są wyjazdy w góry z cyklu „Każdy jechać może”, we wrześniu „Rajd rowerowy po Ziemi Dolnośląskiej”, w listopadzie „Spadający liść”.

Prezesami Koła byli: Zofia Knapik 1965-1967, Jan Cyberski 1967-1969, Wacław Gliński 19691972, Mieczysław Boda 1972-1976, Jerzy Kolerski 1976-1978, Elżbieta Hepnar 1978-1984, Ryszard Piktel 1984-1990, Ewa Rapacz 1990-1992, Mikołaj Bialik 1992-1998, Elżbieta Szczuraszek 1998-2000, Dagmar Chmielewska 2000-2008, Marek Kublik 2009-2015, Tadeusz Prus 2015-2016, Jolanta Malik od 2016.

Od czasu wejścia Koła w skład Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna członkowie Koła pełnili odpowiedzialne funkcje we władzach tego Oddziału:

• Jerzy Błaszczyk – prezes (1997-2001 i 2005-2009); członek Zarządu (1995-1997 i 2001-2005)
• Mikołaj Bialik – prezes (2001-2002); sekretarz Zarządu (1997-2001)
• Jolanta Białek – członek Komisji Rewizyjnej (2005-2009)
• Dagmar Chmielewska – członek Zarządu (2005-2009); członek Sądu Koleżeńskiego (2001-2005)  Łucja Czechowska – członek Sądu Koleżeńskiego (1997-2001)
• Zdzisław Dryglewski – przewodniczący Sądu Koleżeńskiego (2005-2009); członek Sądu Koleżeńskiego (od 2009)
• Alicja Grunt-Mejer – przewodnicząca Komisji Rewizyjnej (2001-2013); członek Komisji Rewizyjnej (1997-2001)
• Zygmunt Karkocha – sekretarz Komisji Rewizyjnej (1997-2011)
• Iwona Kublik – członek Zarządu (2009-2013)
• Henryk Kulczyk – wiceprezes (od 2013)
• Jolanta Malik – przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego (od 2009)
• Andrzej Trybuła – prezes (od 2009)
• Stanisław Zembski – członek Sądu Koleżeńskiego (2001-2009)

Ponadto 3 członków Koła wchodziło w skład Komisji Turystyki Rady Głównej Kultury Fizycznej, Turystyki i Działalności Kulturalnej „Kolejarz”, a 10 osób było w składzie Komisji Turystyki Międzyzakładowej Rady Kultury Fizycznej, Turystyki i Działalności Kulturalnej „Kolejarz” we Wrocławiu.

Oprócz wcześniej wymienionych osób swój szczególny wkład w rozwój Koła wnieśli też: Oskar Andruszkiewicz, Lucyna, Krzysztof i Zofia Bialikowie, Grażyna Bielewicz, Helena i Waldemar Błaszczykowie, Eugeniusz Buda, Danuta Czajkowska, Jacek Czechowski, Eugeniusz Graja, Andrzej Grunt-Mejer, Wojciech Heluszka, Regina Jelonek, Danuta Kolerska, Mieczysław Korzycki, Joanna Kozłowska, Alicja Krawczyszyn, Stanisława Kwiecień, Zenon Leszczyński, Teresa i Wojciech Lubasowie, Genowefa Ładniak, Gabriela Łeńska, Stanisława Merta, Adam i Danuta Miedzińscy, Włodzimierz Milejski, Jan Nawroth, Wiesław Nieckula, Ewa Orzechowska, Marek Oziembłowski, Barbara Pawlak, Bożenna Piktel, Krzysztof Puchała, Wiesław Pytlik, Leon i Łukasz Rapaczowie, Helena Rusnak, Leszek Schmidt, Antoni Sikora, Stanisław Siudut, Józef Sambor, Zenon Stefański, Jan Szefczyk, Leonard Szulc, Jan Szuszkiewicz, Leszek Śmiałkowski, Irena Tomera, Włodzimierz Trojanowski, Grażyna i Alicja Wałęga, Adam Węgrzyn, Aleksandra Wilanowska.

Za osiągnięcia w propagowaniu i rozwoju turystyki Koło otrzymało:

• Puchar Federacji Kolejarzy ufundowany przez Ministra Komunikacji i Zarząd Główny ZZK „Zanajaktywniejsze Koło PTTK w sieci PKP” (1973)
• Puchar Oddziału PTTK Wrocław Krzyki „Za I miejsce we współzawodnictwie Kół Zakładowych”(1975, 1985, 1995)
• Dyplom i nagrodę pieniężną za II miejsce w współzawodnictwie Kół Zakładowych województwawrocławskiego (1979)
• Puchar Zarządu Wojewódzkiego PTTK we Wrocławiu (1986)
• Nagrodę pieniężną od Ministra Sportu i Turystyki (1990)
• Srebrną „Honorową Odznakę PTTK” (1998)
• Medal Za zasługi dla turystyki zakładowej od Komisji Kół i Oddziałów Zakładowych ZG PTTK(2000)
• Złotą „Honorową Odznakę PTTK” (2005)
• Honorową Odznakę „Za Zasługi dla Turystyki” (2007)

Klub Kajakowy Nektos – Mosina (1998-2000)

Koło nr 10 „Wendrusie” (2007 i nadal)

Inicjatorem utworzenia Koła, które w Oddziale PTTK Wrocław Fabryczna zostało zarejestrowane w 2007 r., był Wenancjusz Michoń, który od roku 1996 r. prowadził popularne we Wrocławiu „Wędrówki z plecakiem”.  Wycieczki Koła to kontynuacja tamtych wędrówek.

W minionych 10 latach odbyło się 168 wycieczek, a liczba ich uczestników wyniosła 1580.  Trasy tych wypraw prowadzą przez polskie i czeskie Sudety, ale też po nizinnych terenach Dolnego Śląska.

Członkowie Koła od 2009 r. prowadzą też na Zlotach Oddziału loterię fantową.

Oprócz Wenancjusza Michonia do najbardziej aktywnych członków Koła zaliczyć należy: Wiesławę Amiliańczyk, Jana Czarneckiego, Janusza Długosza, Ludwika Koniecznego, Alicję Muszyńską, Bogumiłę Radomską i Elżbietę Sosulską i Janinę Stogińską.

SZKOLNE KOŁA KRAJOZNAWCZO – TURYSTYCZNE

Bardzo ważnymi były dla Oddziału podejmowane przez koła działania w zakresie współorganizacji form wypoczynku pracowników zakładów pracy dzielnicy Wrocław Fabryczna. Jednak istotną była działalność na terenie szkół, gdyż zapewniała ona przyszłość PTTK. Nie tylko pozyskiwano w szkołach nowych członków PTTK, ale też wychowywano przyszłych działaczy Towarzystwa.

Od samego początku Szkolne Koła Krajoznawczo – Turystyczne (SKKT) działały przy Liceach Ogólnokształcących (V, VI i VII), przy Zasadniczych Szkołach Zawodowych w pięciu zakładach dzielnicy, a także przy technikach zawodowych. Na przełomie lat 1969 – 1970 działało 13 SKKT.

Dotarcie do szkół podstawowych wymagało jednak zrozumienia władz szkolnych oraz poparcia władz oświatowych dzielnicy, grona wizytatorów i nauczycieli. Niezmiernie ważną była rola szkolnego opiekuna SKKT – nauczyciela i działacza PTTK.

Przy poparciu (również finansowym) władz oświatowych, w dniach 30 maja – 1 czerwca 1971 r. został zorganizowany w Zagórzu Śląskim I Zlot Szkolnych Kół Turystyczno – Krajoznawczych, na którym zawiązała się Rada Opiekunów SKKT (nauczyciele, rodzice, przedstawiciel Biura Oddziału), spełniająca funkcję Komisji Młodzieżowej. Na wniosek Rady Opiekunów SKKT w krótkim czasie przeprowadzono pierwsze szkolenia dla kierowników wycieczek szkolnych, w wyniku których pięćdziesiąt osób otrzymało niezbędne uprawnienia. Na skutek zaleceń Rady na imprezach Oddziału musiały być trasy dla młodzieży szkół podstawowych. Rada zalecała też organizowanie specjalnych imprez SKKT. Szczególnego podkreślenia wymaga też dobra współpraca Oddziału z władzami oświatowymi dzielnicy Fabryczna w latach 1972 – 1977. Stworzona została właściwa atmosfera i warunki dla działalności SKKT w szkołach. Nie byłoby to możliwe bez poparcia wizytator Cecylii Losiak i inspektor Wiesławy Gołas, a także działalności grona osób z Rady Opiekunów SKKT.

Efektem przedstawionych działań był wzrost udziału młodzieży w imprezach organizowanych przez Oddział. Gdy w roku 1968 młodzież stanowiła tylko 10% biorących udział w imprezie, a na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych połowa uczestników to młodzi ludzie, w latach 1985 – 1987 liczba ta dochodziła do 80%. Temu korzystnemu zjawisku nie zaszkodziło nawet wprowadzenie zmian w szkolnictwie w 1977 r., kiedy to ze stratą dla PTTK większe kompetencje w zagospodarowaniu wolnego czasu dzieci i młodzieży przyznano ZHP. Dużym atutem były środki finansowe, jakimi wówczas Oddział dysponował i które mógł skierować na rzecz SKKT (w latach 1985 – 1988 było to niemal 10 mln. zł.).

W 1987 r. w naszym Oddziale działały 43 SKKT i była to najwyższa liczba w dziejach Oddziału.

I tu wypada wymienić z imienia i nazwiska chociaż tych nauczycieli i działaczy SKKT, którzy na te sukcesy pracowali  we władzach Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna. Byli to:

Stanisława Gołaczewska (Technikum Chemiczne) – członek Zarządu (1972-1976)
Halina Ilecka (SP nr 68) – członek Zarządu (1974-1976)
Jerzy Tatarek (VII LO) – członek Zarządu (1974-1976 i przewodniczący Rady Opiekunów SKKT.
Piotr Staniów (SP nr 27) – wiceprezes (1989-1992), członek Zarządu (1983-1989);
Andrzej Pikulski (V LO) – prezes (1993 – 1994), członek Zarządu (1990-1993)
Ewa Wlazło (SP nr 100) – członek Komisji Młodzieżowej (1985-1997)
Bożena Szumowska (SP nr 51) – sekretarz Komisji Młodzieżowej (1985-1997)
Maria Modelska (SP nr 113) – członek Rady Opiekunów SKKT (1982-1984)
Piotr Jabłoński (SP nr 5) – członek Zarządu (1985-1990)
Wanda Haas (SP nr 113) – przewodnicząca Sądu Koleżeńskiego (1992-2005)
Karol Dykiert (Zakład Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów) – członek Zarządu (1997-2003)

Po tym wprowadzeniu, które było może nieco dłuższe, ale naszym zdaniem niezbędne, przejdźmy do informacji o poszczególnych SKKT. Oprócz numeru i nazwy SKKT oraz okresu jego działania w ramach Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna podajemy także nazwisko opiekuna. No cóż? Tylko przy nielicznych pokazujemy także trochę historii. Bo tylko nieliczni chcieli nam o sobie opowiedzieć…     

Szkolne Koło Krajoznawczo – Turystyczne nr 37 przy Zakładzie Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów (od 01.09.1997 r. przy Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) we Wrocławiu, założone zostało z końcem roku 1983 przez nauczyciela matematyki Karola Dykierta dla uczniów jego klasy. Działalność Koła i jego opiekuna szybko zostaje zauważona przez dyrekcję Zakładu i grono nauczycielskie. W pierwszym okresie działalności SKKT duże zrozumienie dla turystyki i krajoznawstwa PTTK, jako form rehabilitacji o walorach kształcących i wychowawczych wykazywało kierownictwo Zakładu: dyrektor Tadeusz Samselski, dyrektor ds. gospodarczych Ewa Piss. Też członkowie PTTK. Wkrótce domeną Koła stała się organizacja imprez turystycznych i rekreacji w okresie wakacji.  Specyficzne wymogi sposobu organizacji imprez osób niepełnosprawnych w małych grupach, pod opieką doświadczonych opiekunów, zapewnienie właściwego transportu, także sprzętu, wymagały określonego wysiłku i chęci działania, a przede wszystkim środków finansowych. Przychylna atmosfera dla realizacji programu Koła dawała wyniki. Zorganizowano kurs organizatorów turystyki (26 osób). Na przestrzeni lat 1983 – 2001 odbywały się coroczne czterodniowe imprezy autokarowe w różne regiony Polski: Tatry, Pieniny, Sudety, do Krakowa, Poznania, Gniezna, Warszawy; zwiedzano także inne atrakcyjne turystycznie miejsca w Polsce. Równolegle organizowane były wakacyjne, czternastodniowe spływy kajakowe (Mazury, Pojezierze Suwalsko – Augustowskie, Obra, Brda, Wda, Pałuki, Pilica) z biwakami na trasie. Uczniowie uczestniczyli w nich w małych grupach (20 – 22 osoby) i oczywiście pod fachową opieką. Ogółem zorganizowanych zostało 27 takich imprez. Pomyślnie rozwiązywane były problemy finansowe imprez: z środków Zakładu, w początkowych latach działalności (1985 – 1989) z pomocy finansowej Oddziału, z dotacji sponsorów, którzy zwykle nie odmawiali opiekunowi (autokary, darowizny i wypożyczenia sprzętu wodniackiego)

W latach 1985 – 1993 SKKT nr 37 należało do największych ogniw Oddziału, grupując po kilkuset uczestników, co nieraz przekraczało 50% ogółu niepełnosprawnej młodzieży pobierającej naukę w Zakładzie.

 IV. DZIAŁACZY TRUD WIDZIANO…

W tym rozdziale opowiemy Wam o ludziach. O konkretnych osobach, które poprzez swoją działalność potrafiły przekonać do turystyki tłumy. Ale nie przeczytacie tu ich życiorysów, choć pewnie nie byłaby to „obowiązkowa lektura z czasów szkolnych”. Dowiecie się natomiast w jaki sposób doceniony został ich trud i zaangażowanie poprzez władze państwowe i władze Towarzystwa. Oczywiście tu zostały wymienione tylko osoby uhonorowane odznaczeniami i wyróżnieniami wyższych stopni. Gdybyśmy chcieli wymienić wszystkich działające w ramach Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna, którym przyznano odznaki i dyplomy zajęło by to objętość tego wydawnictwa. Stąd opinia, że jako społeczeństwo jesteśmy mało aktywni, w nas (opracowujących niniejsze wydawnictwo) budzi gorący sprzeciw.

Inną formą docenienia działaczy jest delegowanie ich (wybór) do władz zwierzchnich Towarzystwa.

Jak się przekonasz Drogi Czytelniku w dalszej części tego rozdziału w 50-letniej historii Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna liczba działaczy oraz pełnione przez nich funkcje miały znaczący wpływ na działalność całej organizacji.    

ODZNACZENIA I WYRÓŻNIENIA

Złoty Krzyż Zasługi

Srebrny Krzyż Zasługi

Brązowy Krzyż Zasługi

Medal Komisji Edukacji Narodowej

Honorowa Odznaka „Za Zasługi dla Turystyki”

Honorowa Odznaka „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”

Godność „Członek Honorowy PTTK”

Złota Honorowa Odznaka PTTK

Srebrna Honorowa Odznaka PTTK

Brązowa Honorowa Odznaka PTTK

Odznaka 50 lat w PTTK

Godność „Członek Honorowy Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna”

Złota Odznaka „Zasłużony dla Oddziału Wrocław Fabryczna”

 

UDZIAŁ WE WŁADZACH PTTK WYŻSZEGO SZCZEBLA

Zarząd Główny PTTK – Główna Komisja Rewizyjna
Władysław Mianowski	– członek Komisji (1989-1997 i 2001-2009)
Zarząd Główny PTTK – Komisja Ochrony Przyrody
Grażyna Biernat	– członek Komisji (2014- nadal)
Zarząd Główny PTTK – Komisja Fotografii Krajoznawczej
Bernard Gaffke	– członek Komisji (2014- nadal)
Jerzy Maciejewski	– przewodniczący Komisji (2014- nadal)
Krzysztof Maciejewski	– członek Komisji (2014- nadal)
Zarząd Główny PTTK – Komisja Turystyki Górskiej
Adam Półrolczyk	–  członek Podkomisji Klubów Górskich (2010-nadal) – sekretarz Delegatury Sudeckiej KTG (2010-nadal) – sekretarz Dolnośląskiej Komisji Egzaminacyjnej d/s Przodowników Turystyki Górskiej (2010-nadal)
Piotr Staniów	– członek Dolnośląskiej Komisji Egzaminacyjnej ds.  Przodowników Turystyki Górskiej (2010-nadal)
Marek Szot	– wiceprzewodniczący Komisji (2010-nadal) – przewodniczący Delegatury Sudeckiej KTG (2006-nadal) – przewodniczący Dolnośląskiej Komisji Egzaminacyjnej ds. Przodowników Turystyki Górskiej (2010-nadal)
Zarząd Wojewódzki PTTK
Piotr Jabłoński	– członek Zarządu (1985-1989)
Stanisław Nosol	– członek Prezydium Zarządu (1981-1990)
Mieczysław Zandberg	– członek Prezydium Zarządu (1985-1989); wiceprezes (1989-1990)
Marek Szot	– członek Zarządu (1985-1990)
Piotr Staniów	– członek Zarządu (1985-1990)
Wojewódzka Komisja Rewizyjna PTTK
Krzysztof Białobłocki	– członek Komisji (1981-1985)
Władysław Mianowski	– członek Komisji (1989-1991)
Wojewódzki Sąd Koleżeński PTTK
Władysław Mianowski	– członek Sądu (1981-1985)
Eugeniusz Żur	– członek Sądu (1989-1990)
Zarząd Wojewódzki PTTK (na stanowiskach pracowniczych)
Jerzy Błaszczyk	– członek (1999-2001)
Mikołaj Bialik	– skarbnik (2001-2002)
Stanisław Nosol	– sekretarz (1984-1990); następnie likwidator ZW PTTK (do 31.03.1991)
Janusz Zakrzewski	– instruktor (1977-1980)
Eugeniusz Żur	– instruktor (1980-1988)
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Krajoznawcza
Stanisław Nosol	– wiceprzewodniczący Komisji (1981-1984 i 1985-1989)
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Kół i Oddziałów Zakładowych
Jerzy Idler	– przewodniczący Komisji (1981-1984)
Jerzy Komosa	– członek Komisji (1981-1985)
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Kultury Szlaku
Jacek Miarczyński	– członek Komisji (1981-1985)
Wojciech Radliński	– przewodniczący Komisji
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Młodzieżowa
Piotr Jabłoński	– członek Komisji
Władysława Plaminiak	– członek Komisji (1981-1985)
Piotr Staniów	– członek Komisji
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Opieki nad Zabytkami
Alicja Balicka	– członek Komisji (1985-1990)
Bogusław Modelski	– członek Komisji (1985-1990)
Janusz Zakrzewski	– przewodniczący Komisji (1985-1990)
Stanisław Ziobro	– członek Komisji (1985-1987)
Eugeniusz Żur	– członek Komisji (1985-1990)
Zarząd Wojewódzki PTTK – Komisja Turystyki Górskiej
Piotr Staniów	– członek Komisji
Marek Szot	– przewodniczący Komisji (1981-1990)
Dolnośląska Federacja Przewodnicka
Bogusław Modelski	– skarbnik (1989-1999)
Porozumienie Oddziałów PTTK Województwa Dolnośląskiego
Jerzy Błaszczyk	– członek (1999-2001)
Mikołaj Bialik	– skarbnik (2001-2002)

TROCHĘ CIEKAWOSTEK…

(Władze Oddziału, tabela z liczbą członków, to czego jeszcze sobie Państwo zażyczą)

Prezesi Oddziału

Prezesi Oddziałowej Komisji Rewizyjnej

Prezesi Oddziałowego Sądu Koleżeńskiego

Pracownicy Oddziału (okres zatrudnienia; stanowisko)

Oddziałowe Komisje Turystyczne

Liczba ogniw i członków PTTK
Rok	Ilość członków	Liczba Kół i Klubów
1967	973	20
1968	1174	40
1969	1588	42
1970	1776	57
1971	1061	36
1972	1117	37
1973	1317	35
1974	1228	32
1975	1423	32
1976	1164	30
1977	1789	36
1978	1525	30
1979	1713	36
1980	1710	30
1981	1757	30
1982	2044	47
1983	2801	54
1984	3561	54
1985	4253	64
1986	4932	59
1987	5821	64
1988	5672	56
1989	6195	50
1990	3978	32
1991	1462	21
1992	1020	21
1993	833	17
1994	670	16
1995	715	18
1996	766	20
1997	639	17
1998	687	17
1999	623	17
2000	562	16
2001	500	17
2002	360	17
2003	263	16
2004	253	12
2005	281	12
2006	202	10
2007	280	14
2008	227	10
2009	201	9
2010	195	8
2011	201	8
2012	202	8
2013	186	8
2014	176	8
2015	178	8
2016	170	8

WIADOMO FABRYCZNA

(na melodię „Cygańska ballada”)

Żar leje się z nieba, czy zimny deszcz pada,
szlakami wędruje turystów gromada,
a z nimi piosenka wesoła, liryczna.
Od razu wiadomo – Fabryczna!

Śmiech dźwięczy radosny i słychać zachwyty;
to grupa młodzieży się wspina na szczyty.
Pytają się turnie: skąd młodzież ta śliczna?
Och góry – wiadomo Fabryczna!

Na polach złociste kłaniają się kłosy,
ujrzawszy cyklistów, co wstęgą mkną szosy;
wszak rower to zdrowie, tężyzna fizyczna.
Patrz niwo – wiadomo Fabryczna!

Gdy fala na grzbiecie kajaki unosi,
z ogromnym zachwytem skrzydlata brać głosi,
że dusza w żeglarzach jest tak romantyczna.
Ptaszęta – wiadomo Fabryczna!

Przewodnik przystaje i dziwy wciąż prawi,
a przy nim tłum ludzi, co świata ciekawi.
I płynie legenda, i wieść historyczna.
Wycieczko – wiadomo Fabryczna!

Choć forsy masz tylko niewielkie zapasy,
lecz wielką chęć w sercu, by jechać na wczasy,
to w BORT Cię obsługa czeka sympatyczna.
Kliencie – wiadomo Fabryczna!

Plik pism, ogłoszenie, rachunek, faktura
i problem – co zrobić?; więc pędzisz do Biura.
Stempelek – kontrola to merytoryczna.
W porządku! Wiadomo Fabryczna

By mogła działalność Kół wielu być zgrana
i dobrze się działo – jest Władza wybrana
rozważna w myśleniu, w działaniu praktyczna.
Każdemu wiadomo – Fabryczna!

Przez życie człowieku w problemów brniesz pyle,
aż wreszcie zmęczony przystajesz na chwilę
i myślisz: Wspaniała ta brać turystyczna!
Zawołaj – wiadomo Fabryczna!

18.09.1999

* Wiadomo Fabryczna – tekst piosenki zwraca uwagę na działania i osiągnięcia Oddziału PTTK Wrocław Fabryczna im. Witolda Prelicza (którego wówczas byłem sekretarzem).

Mikołaj Bialik